Με μαύρο χρώμα τα βήματα προς την επίτευξη των στόχων κάθε εργαστηρίου
Με κόκκινο χρώμα τα παιχνίδια για τη συνοχή της ομάδας, το σπάσιμο του πάγου, τον σχηματισμό των ομάδων..
Με μπλε χρώμα οι προτεινόμενοι τρόποι διεξαγωγής της έμπρακτης εργασίας.
Με πράσινο χρώμα το θεωρητικό σκέλος.
Με βιολετί χρώμα τα παιχνίδια που εισαγάγουν τους συμμετέχοντες στην πρακτική της ψηφιακής εξιστόρησης.
Οι γενικοί στόχοι της 1ης συνεδρίας είναι:
• Η σύσφιξη των σχέσεων εντός της ομάδας, χάρη στη δημιουργία αισθήματος ασφάλειας, αμοιβαίου σεβασμού και κατανόησης, με τρόπο πρόσχαρο που να επιτρέπει την ανταλλαγή προσωπικών πληροφοριών.
• Η διευκόλυνση των συμμετεχόντων να αξιολογήσουν και να μοιραστούν την κουλτούρα τους σχετικά με το φαγητό (και τις διατροφικές συνήθειες) και να μάθουν για την κουλτούρα σχετικά με το φαγητό (και τη διατροφή) στον νέο τόπο/χώρα εγκατάστασης, ενσωματώνοντάς την σε ένα νέο πολυπολιτισμικό περιβάλλον.
• Η παράθεση ιστορικών, γεωγραφικών (κλίμα, καλλιέργειες, κ.ά.) και κοινωνικών στοιχείων που δημιουργούν ομοιότητες όσο και διαφορές.
• Η ανάδειξη των συγκεκριμένων εκείνων διαφορών που δημιουργούν τη μεγαλύτερη δυσκολία προσαρμογής, με απώτερο σκοπό να επιτευχθεί η αμοιβαία κατανόηση και αποδοχή.
• Ο ορισμός του τι θεωρούμε «καλό» και υγιεινό, θρεπτικό από συναισθηματικής και διανοητικής απόψεως.
Εισαγωγή, σπάσιμο του πάγου και συμφωνία μες την ομάδα
Πολύ σημαντικό είναι να θεωρήσετε την ομάδα συμμετεχόντων ως μια μικρή ανθρώπινη κοινότητα, και να προσαρμόσετε τις εισαγωγικές δραστηριότητες που αποσκοπούν στο σπάσιμο του πάγου στην πολύ συγκεκριμένη σύνθεση της ομάδας, προκειμένου να ενθαρρύνετε την ενεργό συμμετοχή και το μοίρασμα αντί της άμιλλας.
Ο συντονιστής δεν ενθαρρύνει κανενός είδους άμιλλα ή τη λογική της νικήτριας ομάδας, κι επομένως τα παιχνίδια που θα επιλέξει να χρησιμοποιήσει πρέπει να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένα σε αυτό το σκεπτικό.
Γλυκες Συστασεις
Οι «γλυκές συστάσεις» είναι ένα παιχνίδι πρώτης γνωριμίας που βοηθάει τους παίκτες να απομνημονεύσουν με εύκολο τρόπο νέα στοιχεία για τους συμπαίκτες τους. Κάθε παίκτης επιλέγει διαφορετικές καραμέλες από μια σακούλα, και κάθε διαφορετική καραμέλα συνδέεται με ένα στοιχείο για τον εαυτό του το οποίο επιλέγει να παρουσιάσει στους υπόλοιπους.
Οι «γλυκές συστάσεις» προσαρμόζονται σε οποιουδήποτε μεγέθους ομάδα. Το σπάσιμο του πάγου επιτυγχάνεται όμως ευκολότερα όταν ο αριθμός των μελών της ομάδας δεν ξεπερνάει τα 12. Απαραίτητα υλικά: καραμέλες περίπου πέντε διαφορετικών ειδών (γεύσης ή είδους), και, προαιρετικά, ένας μαύρος ή λευκός πίνακας.
Εξοπλισμός για τις «γλυκές συστάσεις»
Αγοράστε μια ικανή ποικιλία συσκευασιών με καραμέλες, αρκετές ώστε ο κάθε παίκτης να μπορεί να πάρει τουλάχιστον από πέντε τεμάχια. Οι καραμέλες μπορεί να είναι οποιουδήποτε είδους, καλό είναι όμως να μην υπάρχουν υπερβολικά πολλά είδη (περιορίστε τα στις πέντε ή έξι διαφορετικές ποικιλίες). Εναλλακτικά, αγοράστε οποιοδήποτε είδους καραμέλες διαφορετικών χρωμάτων.
Οδηγίες για τη διεξαγωγή του παιχνιδιού
Περάστε απ’ όλους τη σακούλα με τις καραμέλες και πείτε σε κάθε συμμετέχοντα να επιλέξει ελεύθερα από ένα έως πέντε τεμάχια της αρεσκείας του. Σε κάθε περίπτωση, εξηγήστε τους ότι δεν πρέπει να τις φάνε ακόμη. Αφότου ολοκληρώσουν την επιλογή τους, πείτε τους τα αντιπροσωπεύει κάθε είδος/χρώμα καραμέλας.
Γράψτε στον πίνακα τα ακόλουθα (τα χρώματα αναφέρονται ενδεικτικά απλώς):
• Κόκκινο – Αγαπημένα χόμπι
• Πράσινο – Αγαπημένο μέρος στον πλανήτη
• Μπλε – Αγαπημένο πιάτο
• Κίτρινο – Ονειρεμένη δουλειά
• Πορτοκαλί – Μπαλαντέρ (πείτε ό,τι θέλετε για τον εαυτό σας!)
Εάν δεν έχετε στη διάθεσή σας τα παραπάνω χρώματα, αλλάξτε τα με τρόπο ώστε να ταιριάζουν με τα είδη καραμέλας που διαθέτετε. Κάθε παίκτης/-κτρια παρουσιάζει με τη σειρά του/της τον εαυτό του/της, ξεκινώντας από το πώς ονομάζεται και στη συνέχεια αναφέρει από ένα επιπλέον στοιχείο για κάθε διαφορετική καραμέλα που έχει. Στη συνέχεια, κάθε παίκτης/κτρια επαναλαμβάνει το όνομα των ατόμων που κάθονται δίπλα του/της.
Επιπλέον χρήσιμοι τρόποι σπασίματος του πάγου, υπάρχουν διαθέσιμοι στο: Getting to know you
Oμαδική συμφωνίαΞοδέψτε λίγο χρόνο για να δημιουργηθεί καλό κλίμα μες την ομάδα.
Με το που συγκροτήσουν οι συμμετέχοντες μια ξεχωριστή ομάδα ύστερα από την κοινή εμπειρία του σπασίματος του πάγου, έχει έρθει η στιγμή να τεθούν οι κανόνες που θα τηρεί η συγκεκριμένη ομάδα.
Η συμφωνία που θα προσυπογράψει η ομάδας συνιστά τη δομική και λειτουργική βάση για μια σωστή και ασφαλή συνεδρία ομαδικής εργασίας.
Οι πιο σημαντικές ερωτήσεις που πρέπει να απαντηθούν είναι:
• Τι θα έκανε αυτή την ομάδα/αυτό το εργαστήριο να λειτουργήσει καλά για εσάς;
• Τι το καθιστά ασφαλές, γεμάτο σεβασμό μέρος για να εργαστούμε;
• Τι θα καθιστούσε αυτή την ομάδα έναν καλό μαθησιακό χώρο;
Ο παρακάτω ιστότοπος περιέχει κάποιες χρήσιμες ιδέες και τρόπους για τη δημιουργία μιας ομαδικής συμφωνίας
Βάσει της εμπειρίας μας, τα παρακάτω σημεία αποτελούν ορισμένες ουσιαστικές προτάσεις, οι οποίες οφείλουν να ξεκαθαριστούν εν όψει της συμφωνίας που θα προσυπογράψει η ομάδα:
• Σιγουρευτείτε ότι όλοι είναι ικανοί να συμβάλουν
οι πιο ομιλητικοί: ας δείξουν λίγη αυτοσυγκράτηση
οι λιγότερο ομιλητικοί: η συμμετοχή σας είναι περισσότερο από καλοδεχούμενη
• Μιλάει μόνο ένα άτομο τη φορά – εάν θέλετε να πάρετε τον λόγο, σηκώστε το χέρι σας και περιμένετε τη σειρά σας
• Σεβαστείτε ο ένας τη γνώμη του άλλου ακόμη κι αν/κυρίως εάν δεν σας βρίσκει σύμφωνο
• Πέρα από τον αμοιβαίο σεβασμό, σεβαστείτε επίσης τον ρόλο του συντονιστή που φροντίζει να συμμετέχουν όλοι και να τηρεί μια αίσθηση του προγραμματισμού/χρόνου
• Συμμετέχετε!
• Φροντίστε να υπάρχει εχεμύθεια – ορισμένα πράγματα δεν θα πρέπει να επαναλαμβάνονται εκτός του πλαισίου των συναντήσεων
• Έχετε συναίσθηση του χρόνου – βοηθήστε να μην ξεπερνάτε τον προκαθορισμένο χρόνο, ή διαπραγματευτείτε για να σας δοθεί περισσότερος
• Τα κινητά τηλέφωνα θα πρέπει να είναι κλειστά για να μειωθούν οι περισπάσεις
• Κάνετε τακτικά διαλείμματα
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με μεθόδους ενθάρρυνσης της συμμετοχής και ιδέες, μπορείτε να βρείτε στον ιστότοπο: http://www.participatorymethods.org/methods
Καταγραφή των χωρών προέλευσης όλων των συμμετεχόντων.
Αυτό μπορεί να αποτελέσει μέρος της παρουσίασης ή να γίνει με τη χρήση χάρτη.
Η καταγραφή μπορεί επίσης να γίνει παίζοντας ένα παιχνίδι με κάρτες όπου θα χρησιμοποιούνται διάσημα αξιοθέατα κάθε χώρας.
Ανακατεύουμε τις εικόνες και δίνουμε αναποδογυρισμένη από μία σε κάθε συμμετέχοντα και τους ζητάμε να μας πουν πού βρίσκεται το αξιοθέατο.
Ο συντονιστής πρέπει να μελετήσει την εθνική κουζίνα των χωρών προέλευσης όλων των συμμετεχόντων.
Χρειάζεται γνώση των κύριων χαρακτηριστικών της κουζίνας της κάθε χώρας, των προτιμήσεων που δείχνει σε ωμά υλικά, των τρόπων μαγειρέματος και των διατροφικών συνηθειών.
Οι γνώσεις αυτές είναι απαραίτητες προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του εργαστηρίου.
Ιστορικές, γεωγραφικές και θρησκευτικές παράμετροι μελετώνται με τρόπο ώστε διευκολυνθεί η κατανόηση της εκάστοτε κουζίνας.
Ο συντονιστής πρέπει να έχει επίγνωση των κύριων ομοιοτήτων και διαφορών, της «φιλοσοφίας των μεθόδων παρασκευής», και της ουσίας κάθε μαγειρικής παράδοσης. Υπάρχουν πολλά σχετικά διαθέσιμα άρθρα στο διαδίκτυο, κι έτσι είναι δυνατόν να επιλέξει κανείς τα καταλληλότερα ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο.
Χρήσιμο θα ήταν να καταρτίσει ο συντονιστής μία χάρτα για κάθε κουζίνα ως βάση πάνω στην οποία μπορεί να προστίθενται οι πληροφορίες που θα κομίζουν τα μέλη της ομάδας.
Οι συμμετέχοντες καλούνται να περιγράψουν σε κάποιον «ξένο» ποια νιώθουν πως είναι η ουσία της κουζίνας της πατρίδας τους. Εργαστείτε ανά δυάδες και στη συνέχεια σε τετραμελείς ομάδες.
Κάθε γκρουπάκι παρουσιάζει τα συμπεράσματα της συζήτησής τους και ο συντονιστής τούς βοηθάει να το κάνουν με συνεκτικό και σαφή τρόπο. Κρατούν στον πίνακα τις πρώτες σημειώσεις αναφορικά με τα χαρακτηριστικά που αναφέρθηκαν.
Σε αυτό το σημείο, η παρούσα συνεδρία μπορεί να χωριστεί σε δύο μέρη επειδή μένει να καλυφθούν πολλά θέματα.
Η 1η συνάντηση μπορεί να κλείσει αφότου κάθε ομάδα ολοκληρώσει την παρουσίασή της.
Εάν το αποφασίσει ο συντονιστής, η επόμενη συνάντηση μπορεί να ξεκινήσει με ένα παιχνίδι που επιτρέπει το μοίρασμα περισσότερων πληροφοριών σχετικά με κάθε άτομο (γκρουπάκι) προτού περάσουμε στα θέματα που έπεται να καλυφθούν.
Το ψήσιμο του ψωμιού μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως δραστηριότητα για το σπάσιμο του πάγου.
Συνεχίστε να δουλεύετε με τις ίδιες ολιγομελείς ομάδες.
Το ψήσιμο του ψωμιού είναι ένα εξαιρετικό σημείο εκκίνησης (ακόμη και με τη χρήση ενός αρτοπαρασκευαστή).
Ο αρτοπαρασκευαστής είναι ο πιο πρακτικός τρόπος, καθώς συχνά δεν υπάρχει διαθέσιμος φούρνος.
● Οι συμμετέχοντες συζητάνε για τους διαφορετικούς τύπους ψωμιού από την πατρίδα/τον τόπο καταγωγής τους
● Μάθετε το σχετικό λεξιλόγιο για να μπορείτε να κατανοείτε τα συστατικά, τις μεθόδους παρασκευής και του ψησίματος του ψωμιού
● Συζητήστε σχετικά με το κόστος της παρασκευής του ψωμιού συγκριτικά με το κόστος αγοράς του ψωμιού
● Πώς μπορεί να τροποποιηθεί η βασική συνταγή ψωμιού έτσι ώστε να γίνει πιο παραδοσιακό/υγιεινό;
Υπάρχει άραγε κάποια συνταγή που να περιλαμβάνει τις ιδέες όλων και να πετυχαίνει;
Εξερευνήστε συστηματικά τις διατροφικές συνήθειες, αρχικά σε γκρουπάκια και στη συνέχεια όλοι μαζί. Δώστε στις ομάδες ή γράψτε στον πίνακα τα θέματα προς συζήτηση. Αυτό βοηθάει στον έλεγχο του χρόνου που έχει αφιερωθεί και στο να υπάρξουν πιο εμπεριστατωμένα αποτελέσματα.
• Γεύματα
• Πώς στρώνουμε το τραπέζι
• Μοίρασμα του φαγητού
• Συνδυασμοί φαγητών
• Ρόλοι των φύλων
• Ψώνια, π.χ. σούπερ μάρκετ, τοπικές λαϊκές/υπαίθριες αγορές, τοπικά αγροκτήματα κ.ά.
Τα νέα δεδομένα προστίθενται στις σημειώσεις του πίνακα.
Σε αυτό το σημείο, μην αρχίσετε ακόμη να συζητάτε για το ποιοι συνδυασμοί τροφών θεωρούνται υγιεινότεροι από άλλους. Δώστε βάρος στον χειρισμό πληροφοριών σχετικά με τους ρόλους των φύλων και τονίστε την ποικιλομορφία. Συζητήστε εάν οι συμμετέχοντες νιώθουν την ανάγκη να προσαρμοστούν στους δυτικούς ρόλους των φύλων και γιατί. Φροντίστε να κρατήσετε τη συζήτηση εστιασμένη στο φαγητό.
Εστιάστε στις ομοιότητες και τις διαφορές.
Κάντε το χρησιμοποιώντας τις σημειώσεις στον πίνακα. Κουβεντιάστε όλοι μαζί ποιες είναι οι αποκλίσεις που δημιουργούν τη μεγαλύτερη δυσκολία στην προσαρμογή, προκειμένου να επιτευχθεί η αμοιβαία κατανόηση και αποδοχή..
Επιλέξτε ποιες από τις «διαφορές» θα ήταν καλό να διατηρηθούν και να υιοθετηθούν από όλους. Συμπεριφορές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν την αλλαγή στη διατροφική προσέγγιση όλων των μελών της ομάδας, ανεξαρτήτως της καταγωγής τους..
Για παράδειγμα, τα άτομα με καταγωγή από την Αφρική ή τη Μέση Ανατολή είναι συνήθως πιο συνηθισμένα στην κατανάλωση φρούτων και λαχανικών παρά επεξεργασμένων τροφίμων που οι Δυτικοί τείνουν να καταναλώνουν ολοένα και περισσότερο. Ομοίως, είναι πιο συνηθισμένοι να μαγειρεύουν συλλογικά και να μοιράζονται τα γεύματά τους.
Πρόκειται για μαγειρικές και διατροφικές συνήθειες τις οποίες πολλές φορές εγκαταλείπουν προκειμένου να νιώσουν πιο αποδεκτοί από τους ντόπιους. Συνήθως αυτό το κάνουν τα παιδιά τους όταν αρχίζουν να πηγαίνουν σχολείο και μιμούνται τις διατροφικής συνήθειες των συμμαθητών τους.
Το πώς ορίζουμε το τι θεωρούμε «καλό» και υγιεινό, θρεπτικό, από συναισθηματικής και ψυχικής σκοπιάς, επηρεάζεται επίσης από την οικονομική παράμετρο.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις υγιεινές διατροφικές συνήθειες μπορείτε να βρείτε στα παραρτήματα.
Κουβεντιάστε για τις γενικές κατευθύνσεις, τη «φιλοσοφία των μαγειρικών παρασκευών» οι οποίες καθορίζουν την εκάστοτε μαγειρική παράδοση.
Ομοίως πρέπει να ληφθούν υπόψη ιστορικές, γεωγραφικές και θρησκευτικές παράμετροι.
Ο συντονιστής φροντίζει να καταστήσει σαφές ότι κάθε πιάτο είναι πραγματικά ένα ταξίδι στον χρόνο, που αντανακλά το κλίμα, την ιστορία ενός τόπου και την κοινωνική τάξη από την οποία προέρχεται η εκάστοτε συνταγή.
Όπως προαναφέρθηκε, αυτό προϋποθέτει ότι οι συντονιστές είναι ήδη πολύ καλά προετοιμασμένοι.
Οι πληροφορίες αντλούνται από τους συμμετέχοντες, υπό την καθοδήγηση των συντονιστών.
Ένας τρόπος να επιτευχθεί αυτό είναι να μοιραστεί σε κάθε ομάδα από μία παραδοσιακή συνταγή (μπορούν να χρησιμοποιηθούν διαφορετικές συνταγές από διαφορετικές παραδοσιακές κουζίνες) και ζητήστε από τους συμμετέχοντες να «ανακαλύψουν»
• τον λόγο για τον οποίο έχει επιλεγεί ο συγκεκριμένος τρόπος μαγειρέματος (πχ. σοτάρισμα, τηγάνισμα, βράσιμο) και τα συγκεκριμένα ωμά υλικά
• εάν πρόκειται για επαρχιακό ή αστικό πιάτο
• ποιες επιρροές έχει ενσωματώσει η συγκεκριμένη συνταγή
Ιστορικές, γεωγραφικές και θρησκευτικές παράμετροι λαμβάνονται υπόψη.
Οι γενικοί στόχοι της 2ης συνεδρίας είναι:
Οι γενικοί στόχοι της 2ης συνεδρίας είναι:
• Να αντληθούν πληροφορίες που θα διευκολύνουν τον συντονισμό του εργαστηρίου επιτρέποντας στους συντονιστές να εκπληρώσουν τις ανάγκες των συμμετεχόντων με τους οποίους συνεργάζονται
• Να ενθαρρυνθούν οι συμμετέχοντες να μοιραστούν τις εμπειρίες και τις δεξιότητές τους
• Να παρασκευαστούν περαιτέρω οικονομικά, νόστιμα και θρεπτικά γεύματα και μενού
• Να επιλεχθούν τα καλύτερα από τα τοπικά και εποχιακά προϊόντα
• Να προταθούν εναλλακτικές λύσεις για συστατικά που δεν είναι εύκολο να τα προμηθευτεί κανείς στη νέα του κοινότητα ή να παρασχεθεί βοήθεια για να δημιουργηθούν εναλλακτικές
• Να αυξηθούν τα επίπεδα υγείας χάρη στην υιοθέτηση μιας πιο υγιεινής δίαιτας που θα προλαμβάνει ασθένειες που οφείλονται στην κακή διατροφή
• Να αποκτηθούν βασικές δεξιότητες αναφορικά με τη θρεπτική διατροφή και την οικιακή οικονομία
• Καθώς ενδέχεται να υπάρχει ζήτημα γλωσσικής κατανόησης, είναι σημαντικό να ενταχθεί και η γλωσσική διδασκαλία μέσα από την εκμάθηση του λεξιλογίου σχετικά με τα ωμά υλικά και τη βασική μαγειρική ορολογία
Προκειμένου να διευκολυνθεί η αμοιβαία απόκτηση γνώσεων, η ομάδα καθοδηγείται να παίξει ένα παιχνίδι μνήμης που επιτρέπει το μοίρασμα περισσοτέρων πληροφοριών αναφορικά με κάθε άτομο (γκρουπάκι). Το παιχνίδι που περιγράφεται παρακάτω παίζεται σε κύκλο από όλους τους συμμετέχοντες μαζί και όχι ανά μικρές ομάδες.
Παιχνίδι απομνημόνευσης ονομάτων (σπάσιμο του πάγου)
Αυτό το παιχνίδι συνήθως λειτουργεί πολύ καλά όταν παίζεται από νεαρούς συμμετέχοντες. Καθένα από τα άτομα που απαρτίζουν τον κύκλο παρουσιάζει τον εαυτό του προσθέτοντας δίπλα στο όνομά τους μια πληροφορία που επιθυμεί να μοιραστεί με τους υπολοίπους ή θεωρεί πως είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της προσωπικότητάς τους (μπορεί, π.χ. να είναι κάποιο επίθετο που να προηγείται του ονόματός τους). Ο διπλανός του επαναλαμβάνει το όνομα και την πληροφορία, και κάνει το ίδιο για τον εαυτό του. Το επόμενο άτομο στον κύκλο πρέπει να επαναλάβει τα δύο προηγούμενα ονόματα με τα χαρακτηριστικά τους, μετά να προσθέσει το δικό του όνομα και χαρακτηριστικό γνώρισμα, και ούτως καθ’ εξής, μέχρι να φτάσει η σειρά του τελευταίου, ο οποίος θα πρέπει να επαναλάβει όλα τα ονόματα και τις πληροφορίες που προσδιορίζουν το καθένα.
Παράδειγμα:
Ο Τζον λέει: «Σε λένε Μαίρη και σου αρέσει η πεζοπορία, σε λένε Πίτερ και παίζεις τένις, Κέιτι, σου αρέσει να φοράς παράξενα ρούχα, κι εγώ είμαι ο Τζον και σιχαίνομαι τις αράχνες».
Το παιχνίδι βασίζεται στη μέθοδο που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου «i-DIGital Stories – Stories Educational Learning Facilities», με την οικονομική ενίσχυση του Προγράμματος Erasmus + της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Σχηματίστε ολιγομελείς ομάδες των 3 – 4 ατόμων χρησιμοποιώντας κάποιο παιχνίδι
Όλη η δουλειά στη διάρκεια του εργαστηρίου διεκπεραιώνεται από τα γκρουπάκια και στη συνέχεια παρουσιάζεται σε όλους τους υπόλοιπους.
Αλμυρό/Καυτερό/Γλυκό/Ξινό
Η χρήση του φαγητού είναι πάντοτε διασκεδαστική για τους συμμετέχοντες. Ως άτομα, μας αρέσουν διαφορετικές γεύσεις, υπάρχουν όμως και οι πολιτισμικές τάσεις.
Οδηγίες: Χρησιμοποιείστε οποιοδήποτε είδος φαγώσιμου συστατικού με έντονη μυρωδιά ή γεύση, χρησιμοποιώντας ισάριθμες γεύσεις με τις ομάδες που θα χρειαστεί να σχηματίσετε. Αλάτι, κόκκινες καυτερές πιπεριές, κ.ο.κ. Τοποθετήστε τα φαγώσιμα στα σημεία όπου πρόκειται να εργαστούν οι ομάδες και, στη συνέχεια, ζητήστε από τα μέλη της τάξης να σταθούν κοντά στην αγαπημένη τους γεύση.
Παραλλαγές: Εναλλακτικά, χωρίστε το τμήμα αφότου ζητήσετε από τους συμμετέχοντες να επιλέξουν το αγαπημένο τους φρούτο ή πιάτο μεταξύ διαφόρων συνηθισμένων πιάτων. Ή αλλιώς, τοποθετήστε ένα πραγματικό σνακ σε κάθε σημείο εργασίας, και δείτε τι έλκει περισσότερο το κάθε άτομο. Ανάλογα με το πλαίσιο, αυτή είναι μια καλή ευκαιρία να χρησιμοποιήσετε διεθνή ή έθνικ σνακ.
Αφότου σχηματιστούν τα γκρουπάκια, ζητήστε από τους συμμετέχοντες να ρίξουν μια ματιά γύρω τους.
• Παρατηρούν θεματικές ανά γκρουπάκι;
• Παρατηρούν πολιτισμικές τάσεις;
• Βλέπουν να υπάρχει επιβεβαίωση στο ότι όλοι έχουμε τις προσωπικές μας γευστικές προτιμήσεις;
• Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να σκεφτούν γιατί τους αρέσει η γεύση που επέλεξαν
• Ποιες εμπειρίες τούς έμαθαν να εκτιμούν τη συγκεκριμένη γεύση;
• Μπορεί αυτό να ενισχύει την πολιτισμική τους αυτεπίγνωση;
https://blog.culturaldetective.com/2013/06/18/10-surefire-ways-to-divide-into-groups
Στη συνέχεια κάθε ομάδα συζητάει τα παρακάτω θέματα, που είναι γραμμένα στον πίνακα, και καταγράφει τις απαντήσεις. Έπειτα παρουσιάζουν σε όλους τις δεξιότητες που χρειάζεται να αποκτήσουν.
1)Με ποιον τρόπο ευελπιστείτε ότι θα σας βοηθήσει το τρέχον πρόγραμμα;
2)Αναφερθείτε λεπτομερώς στα προσόντα σας (τυχόν παρακολούθηση κάποιου προγράμματος σπουδών πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας ή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τυχόν συμμετοχή σε κάποιο εκπαιδευτικό πρότζεκτ, ή εμπειρική απόκτηση κάποιων δεξιοτήτων).
3)Αναφέρετε τις δεξιότητες που πιστεύετε ότι χρειάζεται να αποκτήσετε προκειμένου να ενταχθείτε ευκολότερα στην κοινότητα.
Οι απαντήσεις θα βοηθήσουν τον συντονιστή να καταλάβει καλύτερα τους συμμετέχοντες και να προσαρμόσει την προσέγγισή του στις ανάγκες και τις δεξιότητές τους.
• Εκμάθηση της ονομασίας των συστατικών και της βασικής μαγειρικής ορολογίας στη γλώσσα της χώρας υποδοχής.
• Δημιουργία απλού γραπτού υλικού, όπως γλωσσάρια, που μπορούν να εμπλουτίζονται από τους συμμετέχοντες στη διάρκεια των εργαστηρίων.
Θα είναι πολύ χρήσιμο για όλους τους συμμετέχοντες να έχουν από την αρχή ένα σημειωματάριο-γλωσσάρι, το οποίο μπορούν να επαυξάνουν με την πρόοδο των συνεδριών.
• Υπογράμμιση των εποχιακών ωμών τροφίμων της χώρας υποδοχής, με έμφαση στα φθηνά προϊόντα πλήρους διατροφικής αξίας.
• Διασαφήνιση των βασικών κανόνων της θρεπτικής διατροφής, σημασία των εποχιακών ωμών τροφίμων και συστατικών στη χώρα υποδοχής.
Συζητήστε για τις διαφορές στις διατροφικές ανάγκες οι οποίες είναι επίσης άμεσα συνυφασμένες με το κλίμα και τα ωμά υλικά που υπάρχουν διαθέσιμα στη χώρα υποδοχής και είναι παραπλήσια με εκείνα της χώρας προέλευσης.
Τονίστε τα προβλήματα υγείας που ενδέχεται να προκύψουν εάν δεν ληφθούν υπόψη οι ανάγκες αυτές.
Οι απαραίτητες πληροφορίες παρατίθενται στα παραρτήματα.
Ένας πίνακας με τις διάφορες χώρες καταγωγής των συμμετεχόντων που θα καταρτίσει ο συντονιστής, καταγράφοντας τις διατροφικές ανάγκες για τους κατοίκους της κάθε χώρας, μπορεί να αποδειχθεί βοηθητικός για τους συμμετέχοντες κατά την προσπάθειά τους να εντοπίσουν τις ομοιότητες και τις αποκλίσεις από χώρα σε χώρα, να καταρτίσουν ένα εβδομαδιαίο μενού και να αντιληφθούν τα προβλήματα υγείας που ενδέχεται να προκύψουν εάν δεν λάβουν υπόψη τους το κλίμα και τα εποχιακά είδη. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σύντομα βιντεάκια ή προβολές για να εικονογραφήσουν τα προβλήματα υγείας που αναφέρθηκαν.
Κάθε συμμετέχων συμπληρώνει τον ατομικό του εβδομαδιαίο πίνακα γευμάτων, καταγράφοντας πόσες φορές την εβδομάδα καταναλώνει είδη από την κάθε κατηγορία.
Παιχνίδι: Αγάπη/ΜίσοςΟι συμμετέχοντες καταρτίζουν μια λίστα με 5 πράγματα που αγαπούν περισσότερο και άλλα 5 πράγματα που μισούν περισσότερο σχετικά με το φαγητό, τις οποίες στη συνέχεια διαβάζουν φωναχτά στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας. Οι συμμετέχοντες πρέπει να χρησιμοποιούν τη φωνή τους για να εκφράσουν το συναίσθημα που τους προκαλούν τα εν λόγω αντικείμενα. Οι λίστες μπορούν να περιέχουν τα πλέον ετερόκλητα πράγματα (μια συγκεκριμένη αίσθηση, μια ποιότητα, ένα συστατικό, ένα πιάτο κ.ο.κ.). Μέσα από αυτή την άσκηση μπορεί να καταρτιστεί ένας κατάλογος, τα στοιχεία του οποίου μπορεί ακόμη και να υποδεικνύουν ιδέες για πιθανές ιστορίες, ο δε εκπαιδευτής μπορεί βοηθήσει στην ανάπτυξη των λεπτομερειών.
Η άσκηση βοηθάει στην σύσφιξη των σχέσεων μες την ομάδα και παράλληλα είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος προετοιμασίας για την καταγραφή της αφήγησης στη διάρκεια της οποίας οι συμμετέχοντες θα κληθούν ομοίως με τη φωνή τους να εκφράσουν συναισθήματα και να μεταδώσουν συναισθηματικές φορτίσεις.
Το παιχνίδι βασίζεται στη μέθοδο που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου «i-DIGital Stories – Stories Educational Learning Facilities», με την οικονομική ενίσχυση του Προγράμματος Erasmus + της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ακολούθως, κάθε γκρουπάκι καταρτίζει ένα εβδομαδιαίο μενού χρησιμοποιώντας τις νέες γνώσεις που απέκτησε σχετικά με μια υγιεινή, θρεπτική δίαιτα, συνυπολογίζοντας τον οικονομικό και τον θρησκευτικό παράγοντα.
Προτάσεις σχετικά με το «ιδανικό» μενού δίνονται σε ένα από τα παραρτήματα και θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως βάση για τη δημιουργία ενός ικανοποιητικού μενού για τις ανάγκες των εκάστοτε ανθρώπων με τους οποίους εργάζεται κάθε συντονιστής.
Καταγράψτε νέα λαχανικά που ευδοκιμούν στις χώρες προέλευσης και τα οποία θα μπορούσαν να καλλιεργηθούν στην χώρα υποδοχής και να δώσουν μια αίσθηση της πατρίδας (αναλόγως του εκάστοτε κλίματος). Οι ντόπιοι συζητούν σχετικά με τα εποχιακά ωμά υλικά της πατρίδας τους. Έτσι ξεκινά μια συζήτηση σχετικά με παρεμφερή λαχανικά και τους τρόπους χρήσης τους σε κάθε εθνική κουζίνα.
Συζήτηση για την τροφοσυλλογή
Εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του συντονιστή εάν θα συμπεριλάβει ή όχι στο πρόγραμμα αυτή τη δραστηριότητα.
Εάν τη συμπεριλάβει, χρήσιμη θα ήταν η συμβολή ενός καλλιεργητή οπωροκηπευτικών.
Δοκιμή με δεμένα μάτια μαγειρεμένων ή ωμών κηπευτικών, λαχανικών και μυρωδικών που έχουν συλλεγεί.
Εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του συντονιστή εάν θα τη συμπεριλάβει στο πρόγραμμά του ή όχι.
μελετήστε και δημιουργήστε τις συνθήκες ανάπτυξης ή συμμετοχής σε κοινοτικούς λαχανόκηπους στις περιοχές υποδοχής ή σε άλλους διαθέσιμους χώρους με τη συμμετοχή τοπικών ομάδων που ήδη δραστηριοποιούνται σε αυτόν τον τομέα.
Οι συντονιστές εξηγούν στην ομάδα τη σημασία της δημιουργίας ή της συμμετοχής σε κοινοτικούς λαχανόκηπους, καθώς μπορεί να είναι μια λύση για φτηνό φαγητό, παρασκευασμένο με φρέσκα, θρεπτικά προϊόντα. Είναι επίσης ένας καλός τρόπος ώστε οι νεοαφιχθέντες να γίνουν μέλη μιας ομάδας μαζί με ντόπιους κατοίκους, με τρόπο μάλιστα δημιουργικό για όλη την ομάδα.
Η Κοινοτικά Υποστηριζόμενη Γεωργία αποτελείται μια κοινότητα ατόμων που υποστηρίζουν μια αγροτική επιχείρηση έτσι ώστε το αγρόκτημα να γίνει, νομικά ή πνευματικά, το αγρόκτημα της κοινότητας, όπου οι καλλιεργητές και οι καταναλωτές παρέχουν αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ τους και μοιράζονται τα ρίσκα και τα κέρδη της παραγωγής των αγροτικών προϊόντων. Τυπικά, τα μέλη ή οι «μέτοχοι» του αγροκτήματος ή του λαχανόκηπου συμβάλουν εκ των προτέρων για να καλύψουν τα αναμενόμενα έξοδα της αγροτικής επιχείρησης και τον μισθό του καλλιεργητή. Σε αντάλλαγμα, λαμβάνουν μερίδια από την επιδότηση του αγρότη την εποχή της καλλιέργειας, καθώς και την ικανοποίηση που νιώθουν ερχόμενοι ξανά σε επαφή με τη γη και συμμετέχοντας άμεσα στην παραγωγή του φαγητού. Τα μέλη μοιράζονται επίσης τα ρίσκα της αγροκαλλιέργειας, συμπεριλαμβανομένων των κακών σοδειών λόγω κακοκαιρίας ή παράσιτων. Χάρη στη χωρίς μεσάζοντες πώληση στα μέλη της κοινότητας που παρείχαν εκ των προτέρων στον καλλιεργητή το απαραίτητο κεφάλαιο κίνησης, οι καλλιεργητές πετυχαίνουν καλύτερες τιμές για τη σοδειά τους, αποκτούν μια σχετική οικονομική ασφάλεια και απαλλάσσονται από ένα σημαντικό μέρος των βαρών της εμπορικής προώθησης.
Η παραπάνω πληροφόρηση μπορεί να δοθεί μέσα από την προβολή κάποια σχετικής ταινίας μικρού μήκους είτε από κάποιον προσκεκλημένο ομιλητή, έναν εργαζόμενο σε κάποιο κοινοτικά υποστηριζόμενο αγρόκτημα ή λαχανόκηπο.
Από τη στιγμή που τα μέλη των ομάδων συνήθως δεν έχουν την οικονομική ευχέρεια να γίνουν «μέτοχοι» σε τέτοιες μονάδες, θα μπορούσε να διερευνηθεί το ενδεχόμενο να προσφέρουν εργασία αντί για κεφάλαιο.
Αυτό προϋποθέτει ότι ο συντονιστής θα πρέπει να έχει εντοπίσει τα κοινοτικά υποστηριζόμενα αγροκτήματα ή λαχανόκηπους της περιοχής του ή θα πρέπει να έχει έρθει σε επαφή με συλλογικότητες που θα ήταν πρόθυμες να συνδράμουν.
Εάν δεν υπάρχει ανάλογο αγρόκτημα ή λαχανόκηπος στην περιοχή, συζητάμε με τα μέλη της ομάδας την πιθανότητα να βρεθεί ένα κατάλληλο μέρος για να ξεκινήσει ένα παρόμοιο εγχείρημα. Παρόλο που στόχος του εργαστηρίου δεν είναι να οργανωθεί κάτι ανάλογο, είναι ωστόσο σημαντικό για τους συμμετέχοντες να ενθαρρυνθεί η πρωτοβουλία εάν ενδιαφέρονται να το προχωρήσουν.
Οι γενικοί στόχοι της 3η συνεδρία είναι:
• Αποτελεσματικότερη διαχείριση του οικογενειακού προϋπολογισμού ψωνίζοντας φθηνά αλλά θρεπτικά τρόφιμα και υλικά και παρασκευάζοντας υγιεινό σπιτικό φαγητό
• Εκμάθηση τρόπων μαγειρέματος νόστιμων και υγιεινών γευμάτων με τη χρήση των καλύτερων ντόπιων και εποχιακών προϊόντων, μυρωδικών και μπαχαρικών
• Συνδυασμός τρόπων μαγειρικής από όλες τις παραδοσιακές κουζίνες και βαθύτερη κατανόηση της κουζίνας της χώρας υποδοχής
• Προετοιμασία και μοίρασμα ενός γεύματος, ενσωματώνοντας ό,τι καλύτερο έχουν να προσφέρουν στο τραπέζι οι ντόπιοι και οι νεοαφιχθέντες
• Μοίρασμα εμπειριών και δεξιοτήτων
• Διασκέδαση μέσω του συλλογικού μαγειρέματος και φαγητού
Επαναλάβετε τα ονόματα των συμμετεχόντων χρησιμοποιώντας ένα απλό παιχνίδι.
Χρησιμοποιήστε μια μικρή μπάλα για να κάνετε πάσες ο ένας στον άλλον. Όποιος πιάνει την μπάλα πρέπει να πει το όνομα του ατόμου που του/της την πέταξε. Ανταλλάξτε πάσες ολοένα και ταχύτερα.
Σχηματίστε 3 τετραμελείς ομάδες.
Όλη η δουλειά γίνεται στο πλαίσιο των ομάδων και έπειτα παρουσιάζεται στους υπόλοιπους και συζητιέται μαζί τους.
Χωρίστε τις ομάδες χρησιμοποιώντας ένα παιχνίδι με κάρτες (που εικονίζουν λαχανικά, όσπρια, σιτηρά).
Τέσσερις κάρτες με λαχανικά, τέσσερις με σιτηρά κ.ο.κ. μοιράζονται στην ομάδα έτσι ώστε να σχηματιστούν μικρότερα γκρουπάκια. Λάβετε υπόψη σας ότι, προκειμένου να επιτευχθεί το αναμενόμενο αποτέλεσμα, σε κάθε γκρουπάκι θα πρέπει να συμμετέχουν άτομα από διαφορετικές χώρες.
Πρέπει επίσης να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές ώστε σε κάθε γκρουπάκι να συμμετέχει και ένας ντόπιος που θα βοηθά την ομάδα να πετυχαίνει τους στόχους του εργαστηρίου, μια και θα γνωρίζει ενστικτωδώς πώς είναι πραγματικά η τοπική κουζίνα.
Αναθεωρήστε τα γλωσσάρια τροφίμων
Κάντε το χρησιμοποιώντας ένα απλό παιχνίδι με κάρτες.
Χρησιμοποιώντας ως βάση τις τρεις προαναφερθείσες κατηγορίες τροφίμων (λαχανικά, όσπρια, σιτηρά) σχηματίζονται τρεις τετραμελείς ομάδες. Κάθε μέλος της εκάστοτε υποομάδας καταγράφει δύο πιάτα που παρασκευάζονται με βάση την κάθε κατηγορία τροφίμων (ένα που χρειάζεται μαγείρεμα και ένα που δεν χρειάζεται) από όλες τις χώρες. Έτσι, ενθαρρύνεται ο διάλογος με βάση τις προσωπικές αναμνήσεις του καθενός και βοηθιούνται οι συμμετέχοντες να προσαρμόσουν τα απαραίτητα για κάθε πιάτο ωμά υλικά στα υλικά που είναι διαθέσιμα στη χώρα υποδοχής.
Ο συντονιστής κάνει υποδείξεις, οι οποίες κατευθύνουν τα μέλη να εστιάσουν στο κοινό κύριο συστατικό κάθε πιάτου. Εναλλακτικά, μπορεί να ζητήσει εξ αρχής από κάθε ομάδα να εργαστεί πάνω σε ένα συγκεκριμένο λαχανικό, σιτηρό ή όσπριο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η δραστηριότητα είναι καλύτερα δομημένη και ελεγχόμενη. Θα μπορούσε να ζητηθεί από τους συμμετέχοντες να σκεφτούν πιάτα που παρασκευάζονται αποκλειστικά από τα διαθέσιμα συστατικά.
Ένα παράδειγμα θα διασαφηνίσει τα πράγματα.
Έστω ότι μια τετραμελής ομάδα, της οποίας τα μέλη έχουν καταγωγή από τέσσερις διαφορετικές χώρες, εργάζεται πάνω στα λαχανικά.
Αρχίζουν να συζητάνε για –μαγειρεμένα ή μη– πιάτα λαχανικών.
Οι παρατηρήσεις του συντονιστή κατευθύνουν τους ντόπιους να βοηθήσουν τους νεοαφιχθέντες να αλλάξουν τα υλικά που είναι είτε πολύ ακριβά είτε εκτός εποχής και να εστιάσουν την προσοχή τους στην καταγραφή πιάτων που παρασκευάζονται με βάση το ίδιο λαχανικό.
Καταλήγουμε, άρα, να έχουμε τέσσερα πιάτα που χρειάζονται μαγείρεμα και άλλα τέσσερα που δεν χρειάζονται, δύο από κάθε χώρα, προερχόμενα από κάθε γκρουπάκι.
Εντοπίστε εκ νέου ομοιότητες και διαφορές, οι οποίες, χάρη στις «συνταγές», καθίστανται πιο συγκεκριμένες. Αρχικά δουλέψτε σε γκρουπάκια και ύστερα όλοι μαζί.
Συγκρίνετε τα ωμά υλικά και τους τρόπους μαγειρικής, καθώς και τα μυρωδικά και τα μπαχαρικά που χρησιμοποιήθηκαν, το πότε σερβίρεται το πιάτο (αν είναι κύριο ή συνοδευτικό, κ.ο.κ.). Κρατήστε σημειώσεις στον πίνακα.
Στη συνέχεια, κάθε ομάδα τροποποιεί και τα τέσσερα πιάτα που χρειάζονται μαγείρεμα μετατρέποντάς τα σε ένα που ακολουθεί τους τρόπους και τη φιλοσοφία του μαγειρέματος της εθνικής κουζίνας της χώρας υποδοχής. Μετά κάνουν το ίδιο και για τα τέσσερα πιάτα που δεν χρειάζονται μαγείρεμα.
Εν τέλει, καταλήγουμε σε τρία πιάτα που χρειάζονται μαγείρεμα και τρία που δεν χρειάζονται, έξι συνολικά από όλες τις ομάδες.
Ο ντόπιος συμμετέχων κάθε ομάδας, με τη βοήθεια του συντονιστή, καθοδηγεί τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας.
Η προσωπική «γευσιγνωσία» του ντόπιου μέλους αναφορικά με τα παραδοσιακά πιάτα της περιοχής του είναι αυτό που θα καθοδηγήσει τα υπόλοιπα μέλη να παραλλάξουν τα πιάτα.
Η φιλοσοφία και τα διαθέσιμα εποχιακά υλικά στη χώρα υποδοχής καλό είναι να τονιστούν και να αναδειχθούν ώστε να βοηθήσουν την ομάδα να δημιουργήσει νέα πιάτα.
Κάθε ομάδα καταγράφει τα νέα πιάτα φτιάχνοντας τον «πίνακα συνταγής» για το καθένα.
Κοιτάζοντας τον «πίνακα» βλέπουμε τη συνταγή ενός πιάτου αποτυπωμένη με έναν απλό, δημιουργικό τρόπο, πράγμα που δίνει την ευκαιρία στον συντονιστή να ζητήσει από την ομάδα να κάνει τις απαραίτητες αλλαγές ώστε το πιάτο να βγει ισορροπημένο. Με την παραπάνω μέθοδο, αυτό μπορεί να γίνει εύκολα και γρήγορα. Για κάθε πίνακα μπορεί να χρησιμοποιηθεί μια κόλλα A5 ή ένα μεγαλύτερο κομμάτι χαρτί. Ο συντονιστής ζητάει από κάθε ομάδα να ετοιμάσει μια λίστα με τα συστατικά που χρειάζονται και για τα δύο είδη πιάτων και να του τις δώσει.
Ο συντονιστής καταγράφει τις συνταγές φωτογραφίζοντας κάθε «πίνακα». Οι λίστες είναι απαραίτητες για να βοηθήσουν τον συντονιστή να κάνει τα ψώνια για τα μαγειρέματα της επόμενης συνεδρίας.
Παιχνίδι: Το παιχνίδι των ασύνδετων λέξεωνΣε αυτό το παιχνίδι οι συμμετέχοντες πρέπει να επινοήσουν μια ιστορία από ασύνδετες μεταξύ τους λέξεις. Όλα τα μέλη κάθε ομάδας σημειώνουν, σχεδιάζουν ή προφέρουν φωναχτά μια λέξη που τους έρχεται στο μυαλό. Πρέπει να χρησιμοποιήσουν πέντε λέξεις από τα συστατικά που χρησιμοποιήθηκαν για το πιάτο τους και τέσσερις από τις λέξεις που τους ήρθαν τυχαία στο μυαλό. Ο εκπαιδευτής[/εμψυχωτής] συγκεντρώνει τις λέξεις από κάθε ομάδα και τις γράφει στον πίνακα ώστε όλες οι λέξεις να είναι ορατές από όλα τα μέλη.
| Λέξεις από την πρώτη ομάδα | Λέξεις από τη δεύτερη ομάδα | Λέξεις από την τρίτη ομάδα | Λέξεις από την τέταρτη ομάδα |
Ακολούθως, κάθε ομάδα γράφει μια ιστορία με ειρμό και συνοχή, χρησιμοποιώντας όλες τις λέξεις που βρίσκονται στον πίνακα. Κάθε συμμετέχων συμβάλει σε αυτή την ιστορία γράφοντας μια πρόταση που να είναι λειτουργική εντός του συνόλου. Τελειώνουν όταν αποφασίζουν ότι η ιστορία έχει ολοκληρωθεί. Η ποιότητα των ιστοριών δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Όσο πιο σουρεαλιστική ή τραβηγμένη από τα μαλλιά είναι η ιστορία, τόσο περισσότερο ενδιαφέρον παρουσιάζει. Η άσκηση αυτή βοηθάει πολύ τους συμμετέχοντες να χαλαρώσουν, και παράλληλα δείχνει στην πράξη τα ποικίλα χαρακτηριστικά μιας τέτοιου τύπου σύντομης ιστορίας (ως προς την έκταση, τη δομή, την απλότητα).
Παράδειγμα: Οι δικές μας ιστορίες περιστρέφονται περισσότερο γύρω από το φαγητό καθώς οι περισσότερες λέξεις παραπέμπουν σε φαγώσιμα.
Λέξεις: μήλο, γυαλιά, ρολόι, καιρός, αυτοκίνητο, ροζ, ξύλο/δάσος (wood), παπούτσι
Η κυρία Γουντ (Wood) έριξε μια ματιά στο ρολόι και ανακουφίστηκε βλέποντας ότι δεν έμενε παρά ένα δεκάλεπτο ακόμη μέχρι να χτυπήσει το σχολικό κουδούνι. Δεν έβλεπε την ώρα να φάει το μήλο μάρκας «Ροζ Κυρία» που είχε δει να παραδέρνει στο πίσω μέρος του αυτοκινήτου της μαζί με το παπούτσι που είχε χάσει νωρίτερα την ίδια εβδομάδα και το πορτοφόλι της που δυστυχώς ήταν εντελώς άδειο. Κοίταξε το μήλο και αναρωτήθηκε πόσο καιρό ήταν ξεχασμένο εκεί μέσα. Πεινούσε σαν λύκος και, καθώς ήταν άφραγκη, δεν είχε άλλη επιλογή από το να το φάει. «Ίσως ήρθε η ώρα να κάνω ένα πέρασμα από το κατάστημα με τα οπτικά», σκέφτηκε, «μπορεί να χρειάζομαι γυαλιά».
Το παιχνίδι βασίζεται στη μέθοδο που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου «i-DIGital Stories – Stories Educational Learning Facilities», με την οικονομική ενίσχυση του Προγράμματος Erasmus + της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Εξετάστε κατά πόσο η «συνταγή» ακολουθεί τους βασικούς κανόνες θρεπτικής δίαιτας που παρουσιάζονται στη δεύτερη συνεδρία και προβείτε στις απαραίτητες αλλαγές.
Υπάρχει διαθέσιμο ένα παράρτημα με τους βασικούς κανόνες της θρεπτικής δίαιτας που μπορεί να χρησιμεύσει ως οδηγός και να βοηθήσει την ομάδα να εντοπίσει τις αλλαγές που θα έπρεπε να γίνουν ιδανικά και όσες είναι εφικτές από οικονομικής ή άλλης απόψεως.
Η έρευνα αυτή γίνεται αρχικά από κάθε ομάδα ξεχωριστά και μετά από όλες μαζί.
Ετοιμάζουμε μόνο τα πιάτα που δεν χρειάζονται μαγείρεμα, βάσει των διαθέσιμων υλικών. Εξ αυτού, ενδέχεται να είναι αναγκαίες κάποιες αλλαγές στις «συνταγές».
Έχουμε ήδη παράσχει εποχιακά λαχανικά, φρούτα, μυρωδικά και μπαχαρικά.
Ζάχαρη, μέλι, ξύδι, έλαια, κ.ά.
Εάν προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν όσπρια ή σιτηρά, θα πρέπει να έχουν μαγειρευτεί εκ των προτέρων.
Έχουν δοθεί λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την προετοιμασία του εργαστηρίου-«κουζίνα», των ωμών υλικών και του απαραίτητου εξοπλισμού.
Επισυνάπτεται επίσης ένα παράρτημα σχετικά με την ασφάλεια των τροφίμων.
Γευματίστε όλοι μαζί, καθαρίστε τον χώρο μαγειρέματος και πλύντε τα πιάτα και τα σκεύη.
Οι γενικοί στόχοι της 4η συνεδρία είναι:
• Βελτίωση της υγείας μέσα από την απόκτηση γνώσεων σχετικά με τις ιδιότητες και τις χρήσεις μυρωδικών και μπαχαρικών
• Χρήση βασικών δεξιοτήτων στη θρεπτική δίαιτα
• Επανάληψη του λεξιλογίου σχετικά με τα ωμά υλικά και της βασικής μαγειρικής ορολογίας, δημιουργία γλωσσαρίου αναφορικά με τα μυρωδικά και τα μπαχαρικά
• Μέσα από τη συμβολή των συμμετεχόντων και την αποδοχή τους σε μια πολυπολιτισμική ομάδα, ενίσχυση του αυτοσεβασμού τους χάρη στην εκτίμηση του πολιτισμικού τους υπόβαθρου / ενδυνάμωση μιας πιο στέρεης ταυτότητας μέσα από την ανάπτυξη της κοινωνικής και ατομικής δημιουργικότητας
• Ανταλλαγή μαγειρικών γνώσεων με στόχο την αύξηση του αυτοσεβασμού και του σεβασμού προς τους άλλους
• Συνδυασμός τρόπων μαγειρέματος από όλες τις μαγειρικές παραδόσεις, βαθύτερη κατανόηση της παραδοσιακής κουζίνας των νεοαφιχθέντων
• Συλλογική μαγειρική και μοίρασμα ενός γεύματος
• Προετοιμασία για τις συνεδρίες ψηφιακής αφήγησης, καθώς οι περισσότερες από τις δραστηριότητες συνεπάγονται σε σημαντικό βαθμό μια συναισθηματική εμπλοκή που ενθαρρύνει τους συμμετέχοντες να ανοιχτούν περισσότερο στους άλλους
Ξεκινήστε μαγειρεύοντας τις τελικές συνταγές που προέκυψαν από το προηγούμενο εργαστήριο (τα πιάτα που χρειάζονται μαγείρεμα).
Όλα τα απαραίτητα για την παρασκευή των πιάτων ωμά υλικά είναι διαθέσιμα, καθώς οι «συνταγές» είχαν καταγραφεί ήδη από την προηγούμενη συνεδρία.
Δουλέψτε με τα ίδια γκρουπάκια που είχαν δημιουργήσει το κάθε πιάτο. Καθώς αρχίζουν να συζητούν και να ετοιμάζονται για το μαγείρεμα, ενδέχεται να αποφασίσουν ότι χρειάζονται ορισμένες τροποποιήσεις και αλλαγές προκειμένου να νοστιμέψει πραγματικά το πιάτο. Φυλάξτε το φαγητό.
Μετά το μαγείρεμα, σχηματίστε διαφορετικές ομάδες με τη βοήθεια ενός εύκολου παιχνιδιού.
Σε μια σακούλα, υπάρχουν τέσσερα διαφορετικά είδη μυρωδικών ή/και μπαχαρικών, σε ισάριθμα τεμάχια από το καθένα με τα μέλη της ομάδας.
Για παράδειγμα, φροντίστε να υπάρχουν τέσσερα κλαράκια φασκόμηλο, τέσσερα ξυλαράκια κανέλας, κ.ο.κ. και ζητήστε από τον καθένα να διαλέξει από ένα χωρίς να κοιτάζει. Όσοι βρίσκονται να κρατάνε το ίδιο είδος σχηματίζουν μια ομάδα. Έχουμε τρεις τετραμελείς ομάδες.
Παιχνίδι: Παιδικές αναμνήσειςΟ εκπαιδευτής ζητά από τα μέλη κάθε ομάδας να σκεφτούν ένα ιδιαίτερα αγαπημένο, επιθυμητό ή ακόμη και πολύ απεχθές πιάτο της παιδικής τους ηλικίας. Όταν όλοι εντοπίσουν στη μνήμη τους το εν λόγω πιάτο, τους ζητάμε να διηγηθούν μια ιστορία που να σχετίζεται με το συγκεκριμένο πιάτο.
Αυτή η άσκηση μπορεί να ανακαλέσει πολλές ιστορίες στο μυαλό των αφηγητών. Εάν η ιστορία τοποθετείται στην παιδική ηλικία, συχνά οι αφηγητές ανοίγονται πιο εύκολα και εκμυστηρεύονται στους άλλους λεπτομέρειες που αφορούν τη ζωή τους. Η συγκεκριμένη άσκηση είναι πιθανόν να αποκαλύψει μια προσωπικότητα που υπήρξε παλαιότερα αντιδραστική, παθητική, περιπετειώδης ή ηγετική φυσιογνωμία.
Παράδειγμα:
Όταν ήμουν παιδί, μου άρεσαν πολλά διαφορετικά φαγητά, εκείνο όμως που μου έχει μείνει αξέχαστο είναι αναμφίβολα τα σπιτικά λαζάνια που έφτιαχνε η φίλη της μητέρας μου, η Ελίζα. Η Ελίζα καταγόταν από τη Βόρεια Ιταλία και η μαγειρική της ήταν από κάθε άποψη εξαιρετική. Όμως τα λαζάνια που έφτιαχνε ήταν το κάτι άλλο, τουλάχιστον έτσι διατηρούνται στη μνήμη μου.
Συνήθιζα να περνάω αρκετό χρόνο στην κουζίνα της, μια και η κόρη της Λουσιάνα ήταν η καλύτερή μου φίλη. Έτσι, στη μνήμη μου δεν έχει χαραχτεί μόνο το ίδιο το πιάτο, μα και το όλο πλαίσιο: η οικειότητά μου με τη Λουσιάνα, η ατμόσφαιρα του σπιτιού της και οι πολλές φορές που ήμασταν παρούσες όταν μαγείρευε η Ελίζα. Φυσικά, τα λαζάνια ήταν εντελώς χειροποίητα. Κρατώ μια ζωηρή ανάμνηση του πώς απλωνόταν εκείνη η ζύμη πάνω σε μια πολύ μεγάλη ξύλινη σανίδα μέχρι να σχηματιστεί ένα μεγάλο παραλληλόγραμμο, το οποίο στη συνέχεια τεμαχιζόταν σε πολλά μικρότερα παραλληλόγραμμα που αργότερα έφτιαχναν τις αλλεπάλληλες στρώσεις στο ταψί. Πολύ συχνά, παρότρυναν και εμάς τα παιδιά να ανοίγουμε τη ζύμη με τον λεπτό, μακρύ πλάστη –χρειαζόταν μπόλικη δύναμη από τα χεράκια μας για να το καταφέρουμε, και πάντοτε το έργο μας το αποτελείωνε η Ελίζα.
Όταν τελείωνε το άπλωμα της ζύμης, η Ελίζα μετέφερε τη σανίδα με τη ζύμη σε ένα δροσερό μέρος όπου αφηνόταν να στεγνώσει. Το πιάτο αυτό δεν ήταν έτοιμο να φαγωθεί την ημέρα της παρασκευής του! Έπρεπε να περιμένουμε και θυμάμαι τον ενθουσιασμό μου όταν επιτέλους με προσκαλούσαν, αυτή τη φορά για φαγητό, και τη στιγμή που σερβιριζόταν το θεσπέσιο έδεσμα: φρέσκα ζυμαρικά με την πιο εκλεκτή γέμιση από κιμά, τριμμένες τομάτες και μυρωδικά…
Περιττό να πω ότι έκτοτε δεν έχω φάει ποτέ μου τέτοια πεντανόστιμα λαζάνια.
(Συγγραφέας: Νάνσυ Κατσιγιάννη)
Το παιχνίδι βασίζεται στη μέθοδο που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου «i-DIGital Stories – Stories Educational Learning Facilities», με την οικονομική ενίσχυση του Προγράμματος Erasmus + της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ο καθένας μοιράζεται με τους υπόλοιπους την ιστορία του και ύστερα κάθε μέλος της ομάδας επιλέγει:
• Ένα μυρωδικό και ένα μπαχαρικό, που θεωρεί ότι είναι αντιπροσωπευτικό της κουζίνας της πατρίδας του.
• Ένα μυρωδικό και ένα μπαχαρικό, που όταν τα χρησιμοποιεί, μυρίζει ή «νιώθει σπίτι του».
Επειδή αυτό θέλουμε να γίνει αυθόρμητα, δεν δίνουμε περαιτέρω εξηγήσεις, ακόμη και εάν μας ζητηθούν. Εάν η γλώσσα συνιστά εμπόδιο, δώστε μια απλούστερη εξήγηση.
Συζήτηση στο πλαίσιο της ομάδας και παρουσίαση από όλες τις ομάδες
Συζητήστε για τη χρήση των μυρωδικών και των μπαχαρικών σε κάθε μαγειρική παράδοση, χρησιμοποιώντας σαν βάση της κουβέντας τα πιάτα της προηγούμενης ημέρας.
Επισημάνετε τις ομοιότητες και τις διαφορές στον τρόπο με τον οποίο συνδυάζονται τα ωμά υλικά με τα μυρωδικά και τα μπαχαρικά και στους τρόπους με τους οποίους αυτά μαγειρεύονται.
Δοκιμάστε γευστικά και οσφρητικά κάποια μυρωδικά και μπαχαρικά.
Το ίδιο μπορεί να γίνει και σαν παιχνίδι, με κλειστά τα μάτια.
Καταρτίστε μια λίστα στον πίνακα και ένα γλωσσάρι των μυρωδικών και των μπαχαρικών που αναφέρθηκαν. Οι συμμετέχοντες σημειώνουν το αντίστοιχο λεξιλόγιο και στα σημειωματάριά τους.
Οι συντονιστές έχουν ήδη ετοιμάσει –στην παρουσίασή τους ή σε κάρτες– εικόνες των βασικών μυρωδικών και μπαχαρικών που χρησιμοποιούνται σε κάθε εθνική κουζίνα.
Συζητήστε για «διάσημα» μίγματα μπαχαρικών. Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να σας πούνε πώς φτιάχνονται και ετοιμάστε κάποια ώστε να χρησιμοποιήστε στο μαγείρεμα.
Παραδείγματα διαφόρων μιγμάτων:
• σκόρδο, πάστα πιπερόριζας (τζίντζερ)
• γκαράμ μασάλα
• ρας ελ χανούτ
Συνταγές εύκολα βρίσκονται στο διαδίκτυο. Προετοιμαστείτε καταλλήλως και προμηθευτείτε όλα τα μπαχαρικά που θα χρειαστούν.
Οι ιδιότητες των κοινών μυρωδικών και μπαχαρικών και η σημασία τους για την υγεία μας.
• Καλύτεροι τρόποι χρήσης
• Η χρήση του ακατέργαστου αλατιού και της ακατέργαστης ζάχαρης
• Εξηγήστε πώς συστατικά με σχετικά χαμηλή θρεπτική αξία αλλάζουν προσθέτοντας μυρωδικά και μπαχαρικά τα οποία μεταμορφώνουν τη θρεπτική τους αξία και τα οφέλη για την υγεία
Παραρτήματα για το καθένα
Με βάση τα μυρωδικά και τα μπαχαρικά που ήδη επιλέχτηκαν από τους συμμετέχοντες, ζητήστε από τον καθένα να καταγράψει (δουλεύοντας με τις ίδιες τρεις τετραμελείς ομάδες):
δύο πιάτα λαχανικών, οσπρίων ή σιτηρών από την πατρίδα τους, στα οποία «κυριαρχεί» το μυρωδικό που επέλεξαν. Στη συνέχεια, επιλέξτε εκείνα με τη μεγαλύτερη συναισθηματική αξία.
Ζητήστε από κάθε ομάδα να δουλέψει πάνω σε μία από τις κατηγορίες τροφίμων.
Θα πρέπει να προκύψουν τουλάχιστον τέσσερα πιάτα από κάθε κατηγορία, δηλαδή δώδεκα στο σύνολο.
Ζητήστε από κάθε ομάδα να επιλέξει ένα πιάτο από την κουζίνα της χώρας υποδοχής που χρειάζεται μαγείρεμα και ένα που δεν χρειάζεται, χρησιμοποιώντας όπου είναι δυνατόν τα ίδια υλικά, και κυρίως τα ίδια μυρωδικά ή μπαχαρικά με όσα έχουν ήδη επιλεγεί.
Έτσι, θα προκύψουν έξι πιάτα.
Για να φτάσετε σε αυτό το αποτέλεσμα, χρησιμοποιήστε ισάριθμα με τον αριθμό των ομάδων βιβλία μαγειρικής της κουζίνας της χώρας υποδοχής. Βρείτε ευκολονόητα βιβλία με απλές συνταγές. Μοιράζετε από ένα σε κάθε ομάδα και, με τη βοήθεια των γλωσσαρίων που έχουν καταρτίσει, επιλέγουν τις συνταγές που τους χρειάζονται για να δουλέψουν. Και εδώ συνδράμουν οι ντόπιοι συμμετέχοντες.
Κάθε ομάδα παραλλάσσει τις επιλεγμένες από τα βιβλία μαγειρικής συνταγές για να τις κάνει συνταγές συμβατές με τους μαγειρικούς τρόπους των χωρών προέλευσης των νεοαφιχθέντων προκειμένου να προκύψουν έξι νέα πιάτα.
Ο συντονιστής έχει ήδη τροποποιήσει μια συνταγή την οποία χρησιμοποιεί, εάν χρειαστεί, ως υπόδειγμα. Οι νεοαφιχθέντες γνωρίζουν διαισθητικά ποιες τροποποιήσεις πρέπει να κάνουν προκειμένου το νέο πιάτο να τους ικανοποιεί γευστικά, κι έτσι απλώς τους «ακολουθούμε».
Βοηθήστε τους να καταλάβουν ότι «το φαγητό μπορεί να είναι πηγή ευχαρίστησης ή μια ανάμνηση από το παρελθόν, συχνά όμως είναι ένα άλμα στο κενό όταν δοκιμάζουμε πράγματα για πρώτη φορά».
Κάθε ομάδα χρησιμοποιεί και πάλι των «πίνακα συνταγών» όπως και στην προηγούμενη συνεδρία για να καταγράψει τα νέα πιάτα.
Ελέγξτε τη θρεπτική επάρκεια και προβείτε σε τυχόν απαραίτητες αλλαγές ανάλογα με την εποχικότητα των υλικών. Ο συντονιστής ζητά από κάθε ομάδα να καταρτίσει και να του δώσει από μια λίστα με τα υλικά που θα χρειαστούν και για τα δύο πιάτα.
Ο συντονιστής καταγράφει τις συνταγές φωτογραφίζοντας τον κάθε «πίνακα». Οι λίστες είναι απαραίτητες για να μπορέσει ο συντονιστής να ψωνίσει τα χρειώδη για την επόμενη συνεδρία.
Μπορούν τα μυρωδικά και τα μπαχαρικά να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα ο ένας τον άλλο, να έρθουμε πιο κοντά, να δεχθούμε και να σεβαστούμε ο ένας τον άλλο ανεξαρτήτως από τη διαφορετική μας καταγωγή, μετατρέποντας τις διαφορές μεταξύ των εκάστοτε εθνικών μαγειρικών παραδόσεων σε αμοιβαία αποδοχή;
Μοιράστε το ερώτημα γραμμένο σε κάθε συμμετέχοντα και ζητήστε από έναν να το διαβάσει φωναχτά. Στη συνέχεια ζητήστε τους να το σκεφτούν μέχρι την επόμενη συνάντηση.
Ολοκληρώστε το εργαστήριο τρώγοντας παρέα, καθαρίστε τον χώρο και πλύντε τα πιάτα.
Οι γενικοί στόχοι της 5η συνεδρία είναι:
• Ανταλλαγή μαγειρικών γνώσεων και συνδυασμός τρόπων μαγειρέματος από όλες τις παραδοσιακές εθνικές κουζίνες
• Αναγνώριση των ατομικών δεξιοτήτων και γνώσεων των συμμετεχόντων: τα μέλη των ομάδων μαθαίνουν να τις κατευθύνουν για να χτίζουν καλύτερες σχέσεις και πιο αρραγείς κοινότητες, χάρη στη συλλογική προετοιμασία και το μοίρασμα του φαγητού μέσα από τον αυτοσχεδιασμό
• Συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι κανείς μπορεί να τρέφεται καλύτερα χωρίς να ξοδεύει πολλά χρήματα
Ξεκινήστε παίζοντας ένα παιχνίδι.
Φέρτε εκτυπωμένες τις φωτογραφίες από τη μαγειρική διαδικασία του προηγούμενου εργαστηρίου. Ανακατέψτε τις και ζητήστε από την ομάδα να τις βάλει στην σωστή σειρά ακολουθώντας τα διαδοχικά στάδια.
Παρασκευάστε τα τελικά πιάτα από το προηγούμενο εργαστήριο. Κάθε συντονιστής αποφασίζει εάν θα παρασκευαστούν τα πιάτα που χρειάζονται ή που δεν χρειάζονται μαγείρεμα, ή εάν θα κάνει έναν συνδυασμό των δύο.
Δουλέψτε με τα ίδια γκρουπάκια που εμπνεύστηκαν τις συνταγές κατά την προηγούμενη συνεδρία.
Αφότου ολοκληρωθεί το μαγείρεμα, κάθε ομάδα ετοιμάζει (αυτοσχεδιάζοντας) ένα νέο πιάτο χρησιμοποιώντας τα διαθέσιμα συστατικά (δλδ. τα λαχανικά, τα σιτηρά, τα μυρωδικά και τα μπαχαρικά με τα οποία τους είχαν ήδη προμηθεύσει οι συντονιστές). Ζητάμε από τη μία ομάδα να δημιουργήσει ένα πιάτο που χρειάζεται μαγείρεμα και από τις άλλες δύο να επινοήσουν κάτι που δεν χρειάζεται μαγείρεμα.
Κάθε ομάδα εξετάζει
• εάν το πιάτο σέβεται τις αρχές της υγιεινής διατροφής, πόσο θρεπτικό είναι, κατά πόσο είναι οικονομικό
• εάν έχει ενσωματώσει όσο το δυνατόν περισσότερους μαγειρικούς τρόπους από τις χώρες προέλευσης όλων των συμμετεχόντων, χρησιμοποιώντας τα βασικά τους μυρωδικά και μπαχαρικά.
Εάν χρειάζεται, προβείτε σε αλλαγές και παρασκευάστε μερικά ή όλα τα πιάτα.
Μπορούν τα μυρωδικά και τα μπαχαρικά να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε καλύτερα ο ένας τον άλλο, να έρθουμε πιο κοντά, να δεχθούμε και να σεβαστούμε ο ένας τον άλλο ανεξαρτήτως από τη διαφορετική μας καταγωγή, μετατρέποντας τις διαφορές μεταξύ των εκάστοτε εθνικών μαγειρικών παραδόσεων σε αμοιβαία αποδοχή;
Αρχικά σε μικρές ομάδες, και στη συνέχεια συλλογικά, συζητήστε τις απαντήσεις, θέτοντας τις βάσεις για τη δημιουργία των ψηφιακών αφηγήσεων με τη βοήθεια του παρακάτω παιχνιδιού.
Εάν χρειαστεί, μπορούμε να τροποποιήσουμε το παιχνίδι, καθώς η φωτιά είναι πιθανόν να ανακινήσει τραυματικές μνήμες. Σε αυτή την περίπτωση, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μια κλεψύδρα.
Η ουσία του παιχνιδιού έγκειται στην παραγωγή μιας συμπυκνωμένης, καθαρής αφήγησης, ενός καλοζυγιασμένου μηνύματος που παράγεται σε πολύ περιορισμένο χρόνο. Οι συμμετέχοντες έχουν στη διάθεσή τους 10 λεπτά για να προετοιμάσουν τις ιστορίες τους και στη συνέχεια μιλάνε για την εμπειρία τους στη διάρκεια του σεμιναρίου.
Η αφήγηση μπορεί να αφορά στις δραστηριότητες, τις γνώσεις, τους ανθρώπους, τα συναισθήματα, ή οτιδήποτε άλλο απασχολεί έντονα τον αφηγητή. Έπειτα οι συμμετέχοντες μπορούν να αφηγηθούν τις ιστορίες τους κρατώντας ένα φλεγόμενο σπίρτο στο χέρι: πρέπει να ολοκληρώσουν τη διήγησή τους προτού καεί ολοσχερώς το σπίρτο. Στόχος είναι να μπορεί κανείς να αφηγηθεί μια ιστορία συγκεντρωμένος και με διαύγεια, έχοντας ταυτόχρονα το νου του στο φλεγόμενο σπίρτο. Εάν το σπίρτο καεί ολοσχερώς ή σβήσει πριν τελειώσει η ιστορία, ο αφηγητής πρέπει να διακόψει τη διήγησή του. Το φλεγόμενο σπίρτο βοηθάει τον αφηγητή να εστιάσει στην ουσία και να διηγηθεί την ιστορία του χωρίς παρεκβάσεις.
Προσοχή: Ο εκπαιδευτής πρέπει να είναι προσεκτικός με τους κανόνες της πυρασφάλειας, και να είναι σίγουρος ότι δεν υπάρχει περίπτωση να ενεργοποιηθεί κάποιο σύστημα ανίχνευσης καπνού στον χώρο λόγω του αναμμένου σπίρτου. Οι αφηγητές θα πρέπει να έχουν μπροστά τους ένα γυάλινο ποτήρι νερό για να μπορούν να πετάνε το αναμμένο σπίρτο μες στο ποτήρι πριν καψαλιστούν τα δάχτυλά τους. Είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσετε μακριά σπίρτα, από αυτά που χρησιμοποιούνται για το τζάκι ή τους φούρνους υγραερίου.
Μη δοκιμάσετε ποτέ αυτή τη δραστηριότητα με παιδιά.
Το παιχνίδι βασίζεται στη μέθοδο που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του έργου «i-DIGital Stories – Stories Educational Learning Facilities», με την οικονομική ενίσχυση του Προγράμματος Erasmus + της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ζητήστε από τους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν το σεμινάριο απαντώντας στις παρακάτω τρεις απλές ερωτήσεις:
• αναφέρετε ένα πράγμα που μάθατε
• αναφέρετε ένα πράγμα που εφεξής θα κάνετε με διαφορετικό τρόπο
• αναφέρετε ένα πράγμα που σκοπεύετε να μοιραζόσαστε
Το μαγειρικό μέρος του σεμιναρίου ολοκληρώνεται με ένα μεγάλο κοινό τραπέζι με όλα τα πιάτα που ετοιμάστηκαν, ποτά και μουσική.
Καθαρίζουμε τον χώρο και πλένουμε τα πιάτα.
Η εργαστηριακή συνεδρία Ψηφιακής Εξιστόρησης
Η έκτη κατά σειρά και τελευταία συνεδρία είναι αφιερωμένη στην ψηφιακή εξιστόρηση.
Η συγκεκριμένη συνεδρία φιλοδοξεί να αποτελέσει περαιτέρω εξέλιξη και εφαρμογή των δράσεων που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του έργου “i-DIGital Stories, Stories Educational Learning Facilities”, το οποίο εκπονήθηκε από ορισμένους εταίρους του Healthnic με την οικονομική ενίσχυση του προγράμματος Erasmus + της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Για μια πληρέστερη εποπτεία των παραπομπών σχετικά με την ψηφιακή εξιστόρηση, καλό θα ήταν ο συντονιστής να εμβαθύνει τόσο στο θεωρητικό όσο και στο πρακτικό σκέλος αυτής της προσέγγισης συμβουλευόμενος τον Οδηγό “Digital Storytelling in Practice, training manual for digital storytelling workshops” («Ψηφιακή Εξιστόρηση στην πράξη, πρακτικό εγχειρίδιο για εργαστήρια ψηφιακής εξιστόρησης») .
[1] Bán D., Nagy B., Digital Storytelling in Practice, training manual for digital storytelling workshops, output of the “i-DIGital Stories – Stories Educational Learning Facilities” financed by the European Commission n. 2015-1-IT02-KA204-015181, English version: http://idigstories.eu/wpcontent/ uploads/2016/09/Digital_Storytelling_in_Practice.pdf, available in Italian, Hungarian, Greek and Polish on www.idigstories.eu
Στόχοι
Οι στόχοι της έκτης συνεδρίας είναι αφιερωμένοι στην ψηφιακή εξιστόρηση και εστιασμένοι προς την κατεύθυνση της περαιτέρω εξέλιξης και του μοιράσματος των εμπειριών των συμμετεχόντων. Η διαδικασία την οποία θα ακολουθήσουν οι συμμετέχοντες τους ενθαρρύνει να εμβαθύνουν στα συναισθήματά τους, με στόχο να κερδίσουν, να φωτίσουν και να μοιραστούν μέρος της κληρονομιάς των υπολοίπων συμμετεχόντων.
Παράλληλα, η διαδικασία επιτρέπει στους συμμετέχοντες να αποκτήσουν νέες δεξιότητες στους ακόλουθους τομείς:
• Της αυτοσυνείδησης, στο πλαίσιο των ομαδικών συνεδριών που ευνοούν τη διακριτική ανάκληση προσωπικών αναμνήσεων
• Της αφήγησης, χάρη στη μετατροπή της προσωπικής τους ιστορίας σε ψηφιακή
• Των νέων τεχνολογιών, μέσω της ψηφιοποίησης φωτογραφιών, της δημιουργίας του στόριμπορντ, τη διαδικασία της επεξεργασίας της εικόνας και του ήχου
Διαδικασία και βήματα της 6ης συνεδρίας
Προκειμένου η εμπειρία της ψηφιακής αφήγησης να στεφθεί με επιτυχία, ο συντονιστής θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο οι συμμετέχοντες να αγνοούν πλήρως ή μερικώς τι απαιτεί η διαδικασία της ψηφιακής εξιστόρησης, γι’ αυτό και είναι σημαντικό να χρησιμοποιηθεί ως βάση η παρακάτω δομή:
1. Παρουσιάστε τα βασικά χαρακτηριστικά της ψηφιακής εξιστόρησης
2. Περιγράψτε με σαφείς όρους τη διαδικασία και το χρονοδιάγραμμα (π.χ. πότε γίνεται η επιλογή των φωτογραφιών, πότε γράφεται η αφήγηση, κ.ο.κ.)
3. Εξηγήστε τα στοιχειώδη νομικά ζητήματα και ζητήματα πνευματικών δικαιωμάτων
4. Οριοθετήστε το τέλος της διαδικασίας και αναφέρετε ποιο θα είναι το μέλλον των ταινιών (φύλαξη, δημοσίευση, δικαίωμα διάθεσης του δημιουργού)
Σε αυτό το σημείο, οι συμμετέχοντες θα πρέπει να εξοικειωθούν με την έννοια και τη μεθοδολογία της ψηφιακής αφήγησης, το πλαίσιο των ιστοριών, τη διαδικασία της ψηφιακής παραγωγής και να παρακολουθήσουν δειγματοληπτικά μερικά ταινιάκια (ακόμη κι αν έχει τύχει να δουν κάποια κατά την έναρξη του έργου).
Σημαντικό είναι να απαντηθούν όλες οι ερωτήσεις, να διαλυθούν όλοι οι φόβοι, οι επιφυλάξεις και τα αρνητικά συναισθήματα απέναντι στην εν λόγω διαδικασία.
Εξαιρετικα Σημαντικο:
Ο συντονιστής πρέπει να διαθέτει πείρα στον συντονισμό ομαδικών συνεδριών προκειμένου να μπορέσει να αντιμετωπίσει και να διαχειριστεί τις διάφορες δυναμικές που πιθανότατα θα προκύψουν εκ μέρους των συμμετεχόντων κατά τα διαδοχικά βήματα της διαδικασίας.
Κάθε γκρουπ συμμετεχόντων αναπτύσσει τη δική του δυναμική.
Το εργαστήριο ψηφιακής εξιστόρησης είναι το τελικό εργαστήριο του έργου Healthnic και ως τέτοιο ευνοεί την εκδήλωση όλου του φάσματος των διαφορετικών δυναμικών.
Ωστόσο, μπορεί και να εκδηλωθούν κάποιες ιδιαιτέρως έντονες δυναμικές τη στιγμή που οι συμμετέχοντες έρθουν σε επαφή με συναισθηματικά φορτισμένες αναμνήσεις τους.
Είναι θεμελιώδους σημασίας για τον συντονιστή να είναι προετοιμασμένος για το αναπάντεχο, έτσι ώστε να καταφέρει να το διαχειριστεί.
Μια πρόταση είναι να υιοθετεί πάντοτε μια προληπτική προσέγγιση.
Καθώς ο συντονιστής δεν είναι διαπιστευμένος ψυχολόγος ή/και ψυχοθεραπευτής, πρέπει να καταστεί σαφές στην ομάδα από την αρχή της συνεδρίας, ότι η συνεδρία της ψηφιακής αφήγησης ενδέχεται να προκαλέσει κάποιο συναισθηματικό ξέσπασμα, αλλά ότι ταυτόχρονα ούτε το πλαίσιο είναι θεραπευτικό ούτε πρόκειται για εμπειρία ομαδικής ψυχοθεραπείας.
Η κατάλληλη διαχείριση συναισθηματικών δυναμικών που τυχόν προκύψουν κατά τη διαδικασία εξαρτάται από την ικανότητα, την πείρα και την υπευθυνότητα του συντονιστή.
Γι’ αυτό και εναπόκειται στον συντονιστή να αποφασίσει εάν οι συμμετέχοντες θα εργαστούν σε ομάδες ή ατομικά προκειμένου να ετοιμάσουν τις ψηφιακές τους αφηγήσεις, κρίνοντας με βάση του τι είναι καλύτερο για τους ίδιους και για το πρόγραμμα εργασίας.
Αφότου διασαφηνιστεί η συμφωνία της ομάδας, ο συντονιστής θα πρέπει να ξεκινήσει τις συνεδρίες προτείνοντας δραστηριότητες ενεργοποίησης και σπασίματος του πάγου:
• Προθερμάνετε τους συμμετέχοντες και φροντίστε να τους βάλετε στο κλίμα ώστε να είναι έτοιμοι να ξεκινήσουν να γράφουν τις ιστορίες τους.
• Καλλιεργήστε ένα κλίμα εμπιστοσύνης προκειμένου οι συμμετέχοντες να ανοιχτούν και να καταλήξουν στην ιστορία τους, εμπιστευόμενοι και εμπνέοντας ο ένας τον άλλο.
• Δουλέψτε πάνω στο προσχέδιο της εξιστόρησής τους από το οποίο θα προκύψει η τελική αφήγηση της ταινίας.
Η διαδικασία της συγγραφής ξεκινά με τον κύκλο των ιστοριών. Ο συντονιστής θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ένα παιχνίδι ψηφιακής εξιστόρησης.
Η λέξη «παιχνίδι» θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή κατά την εισαγωγή στον κύκλο των ιστοριών, επειδή ενδέχεται να ξενίζει, να φέρνει σε αμηχανία ή ακόμη και να φοβίζει κάποιους από τους συμμετέχοντες. Εάν έχει ήδη δημιουργηθεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ των συμμετεχόντων, μπορεί να γίνεται πιο ελεύθερα λόγος για παιχνίδια.
Οι φωτογραφίες, τα συστατικά, τα ιδιαίτερα αντικείμενα ανήκουν στην κατηγορία των προσωπικών αποκτημάτων, τα οποία οι άνθρωποι φορτίζουν με πολύ προσωπικές ερμηνείες.
Μπορεί να είναι πολύ διδακτικό οι αφηγητές να φέρουν μαζί τους στο εργαστήριο ένα πολύ σημαντικό για αυτούς αντικείμενο, και στη συνέχεια να το ανταλλάξουν με κάποιο άλλο μέλος της ομάδας, κι έτσι να καταλήξουν με ένα νέο, άγνωστο αντικείμενο στα χέρια τους.
Κάθε συμμετέχων πρέπει να επινοήσει μια ιστορία που πιστεύει ότι συνδέεται με το άγνωστο αντικείμενο. Αφότου ο καθένας με τη σειρά του περιγράψει το αντικείμενο και διηγηθεί την ιστορία που επινόησε, τα αντικείμενα επιστρέφουν στους ιδιοκτήτες τους, οι οποίοι και διηγούνται την πραγματική τους ιστορία.
Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα άσκηση που εξεικονίζει πώς το ίδιο αντικείμενο μπορεί να προσεγγιστεί με διαφορετικούς τρόπους. Επίσης προσφέρει στους συμμετέχοντες μια ευκαιρία να αφήνουν τη φαντασία τους να καλπάσει, και κατ’ επέκταση να αρχίσουν να σκέφτονται μια προσωπική τους ιστορία την οποία θέλουν να διηγηθούν.
Σε αυτό ειδικά το σημείο της διαδικασίας, η ανάκληση αναμνήσεων ενδέχεται να πυροδοτήσει κάποια συναισθηματική φόρτιση: εξαιτίας της προσωπικής ιστορίας των συμμετεχόντων, η φόρτιση αυτή μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονη και σημαίνουσα.
Μια συμβουλή προς τον συντονιστή: χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στη διάρκεια αυτών των στιγμών της διεξαγωγής της άσκησης, προκειμένου να διαφυλαχθεί η συναισθηματική ισορροπία και να διασφαλιστεί ο σεβασμός στην προσωπικότητα των συμμετεχόντων.
Να θυμάστε ότι επαφίεται στην ικανότητα, τις δεξιότητες και την υπευθυνότητα του συντονιστή να διαχειριστεί τη δυναμική των συναισθημάτων και να περιβάλει με φροντίδα την ψυχική φόρτιση.
Προς το τέλος του κύκλου, ιδανικά όλοι οι συμμετέχοντες θα πρέπει να έχουν καταλήξει στην ιστορία την οποία θέλουν να διηγηθούν, ώστε έπειτα να καταπιαστούν με το συγγραφικό σκέλος και να ακολουθήσουν τα βήματα της ψηφιακής καταγραφής που προβλέπει το εργαστήριο.
Αυτές είναι κάποιες βασικές αρχές και κανόνες που πρέπει να ακολουθεί και να επαναλαμβάνει, όποτε είναι απαραίτητο, ο συντονιστής, προκειμένου να συντηρεί ένα κλίμα ασφάλειας εντός της ομάδας.
Οι βασικές αρχές της εξιστόρησης είναι οι εξής:
• όλα τα μέλη του εργαστηρίου πρέπει συμμετέχουν ενεργά, συμπεριλαμβανομένων του συντονιστή και του βοηθητικού τεχνικού προσωπικού (εάν υπάρχει)
• κανείς δεν πρέπει να νιώσει στενάχωρα ή υποχρεωμένος να απολογηθεί εάν υπάρχει κάτι που δυσκολεύεται να καταλάβει, είναι πέρα των δυνατοτήτων του ή νιώθει έλλειψη εμπιστοσύνης
• στον πυρήνα του κύκλου των ιστοριών βρίσκεται η εμπιστοσύνη: ό,τι λέγεται δεν βγαίνει από το δωμάτιο
• οι συμμετέχοντες δεν κρίνουν ο ένας τον άλλο ή ο ένας τη δουλειά του άλλου
Το συγγραφικό σκέλος συνήθως δείχνει να είναι το ευκολότερο σκέλος της όλης διαδικασίας, λόγω όμως της μεγάλης γκάμας εμπειριών των συμμετεχόντων, τελικά δεν είναι τόσο εύκολο όσο μπορεί να φαίνεται αρχικά.
Αυτό το σκέλος επιτρέπει στους συμμετέχοντες να εφαρμόσουν και να εξασκήσουν τις ακόλουθες δεξιότητες:
• Μαθαίνουν πώς να εκφράζουν τις σκέψεις τους με συνεκτικό και στρωτό, δομημένο τρόπο και να τις μετατρέπουν σε λέξεις.
• Παίρνουν χρήσιμες συμβουλές σχετικά με τη συγγραφή μιας ιστορίας.
• Μαθαίνουν πώς να γράφουν ένα διήγημα.
• Στο πέρας αυτού του βήματος, πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ένα απλό αλλά σαφές σενάριο, το οποίο ο συμμετέχων θα διαβάσει φωναχτά στο στάδιο της ηχογράφησης.
Στο τέλος αυτού του κύκλου ιστοριών, όλοι οι συμμετέχοντες θα πρέπει να έχουν φτάσει στο σημείο που θα είναι έτοιμοι να αποφασίσουν ποια ιστορία θέλουν να αφηγηθούν, και, ιδανικά, να έχουν ήδη ετοιμάσει ένα πρώτο γραπτό προσχέδιο.
Αφότου κάνουν όλες τις απαραίτητες αλλαγές και αφότου συμβουλευτούν τον συντονιστή (εάν κάτι τέτοιο κριθεί απαραίτητο), η τελική, δακτυλογραφημένη ιστορία είναι έτοιμη να διαβαστεί φωναχτά.
Όσοι δυσκολεύονται με την ανάγνωση ή δεν νιώθουν άνετα να το κάνουν, μπορούν να αφηγηθούν την ιστορία τους απ’ ευθείας στον εμψυχωτή.
Όσον αφορά το σενάριο, είναι προτιμότερο να σκέφτεται κανείς με απλές, σύντομες προτάσεις, φροντίζοντας να χρησιμοποιεί προσφιλείς του εκφράσεις και ιδιωματισμούς. Η έκταση του κειμένου πρέπει να κυμαίνεται από 180 έως 320 λέξεις. Αξίζει τον κόπο να διαβαστεί το κείμενο φωναχτά προτού πάρει την τελική μορφή του για να υπάρξει μια σαφής εικόνα της τελικής διάρκειας της ταινίας, που πρέπει χονδρικά να διαρκεί περί τα δύο λεπτά. Θα πρέπει να όλοι να έχουν την ευκαιρία να αφιερώσουν τον απαραίτητο χρόνο στην ανάπτυξη της ιστορίας τους.
Εάν είναι δυνατόν, το εργαστήριο πρέπει να οργανωθεί με τρόπο ώστε οι συμμετέχοντες να μπορέσουν να πάρουν μια χρονική απόσταση τουλάχιστον ενός 24ώρου πριν καταλήξουν στην τελική μορφή της. Στη συνέχεια, όλοι οι συμμετέχοντες χρησιμοποιούν ψηφιακές μεθόδους για να αφηγηθούν την προσωπική τους ιστορία, και αυτή πρέπει να είναι η πιο σημαντική πλευρά του εργαστηρίου Ψηφιακής Εξιστόρησης.
Ο εμψυχωτής δεν θα πρέπει να βοηθάει μόνο όσους συναντούν δυσκολίες στην ανάπτυξη των ιστοριών τους, αλλά και όσους δείχνουν να έχουν υπερβολική αυτοπεποίθηση. Ορισμένοι άνθρωποι μπορεί νιώθουν απόλυτη σιγουριά για τη δουλειά τους, ή για την ιστορία τους γραμμένη στο χαρτί, συχνά όμως η γραπτή εκδοχή των ιστοριών τους παρουσιάζει προβλήματα στη σύλληψη ή δεν είναι αρκετά ειλικρινής. Σε παρόμοιες περιπτώσεις, όπως και σε περιπτώσεις συμμετεχόντων με δυσκολίες, ο καλύτερος τρόπος να βοηθήσει κανείς είναι να θέσει στοχευμένες και σχετικές ερωτήσεις με σκοπό να βελτιώσει τις ιστορίες χωρίς να επέμβει άμεσα στα γραπτά.
Χρήσιμες συμβουλές για τη συγγραφή της ιστορίας[1]
Πώς να ξεκινήσετε
• Μην κάθεστε με σταυρωμένα χέρια κοιτώντας το χαρτί. Ορίστε ένα χρονικό όριο στον εαυτό σας και απλώς γράψτε. Μην κρίνετε την ιστορία στο ξεκίνημά της.
• Να θυμάστε ότι ο προφορικός λόγος ακούγεται μία κι έξω, σε αντίθεση με τον γραπτό που μπορεί να επανεξετάζεται. Η σαφήνεια είναι σημαντική. Αποφύγετε τις επαναλήψεις, εκτός κι αν είναι σκόπιμο. Βρείτε άλλες λέξεις. Μην χρησιμοποιείτε λογοτεχνικές εκφράσεις ή συνδετικές φράσεις, του τύπου «όπως προανέφερα». Χτυπάνε άσχημα στο αυτί.
• Βρείτε τη δική σας φωνή. Μην μιμείστε άλλους. Αποκτήστε συναίσθηση του τρόπου που σας αρέσει να χρησιμοποιείτε τις λέξεις και αποκτήστε την αυτοπεποίθηση να χρησιμοποιείτε τις δικές σας ιδιωματικές εκφράσεις.
• Κάντε εικόνα μες το μυαλό σας αυτό που γράφετε με τις περισσότερες δυνατές λεπτομέρειες – συναισθήματα, χρώματα, υφές, μυρωδιές. Αυτό θα επηρεάσει τον τρόπο που γράφετε.
• Δεν έχετε μεγάλο περιθώριο λέξεων, οπότε… βουτήξτε! Δεν είναι απαραίτητο να διηγηθείτε την ιστορία με γραμμικό τρόπο, ακόμη κι αν χρειάζεται να έχει αρχή, μέση και τέλος. Βρείτε τι είναι αυτό που τραβάει περισσότερο την προσοχή και ξεκινήστε από εκεί. Μπορεί να προέρχεται από οποιοδήποτε σημείο της αφήγησής σας.
• Μην προσκολλάστε υπερβολικά στην ακρίβεια των γεγονότων. Μην την αφήνεται να επισκιάζει την αλήθεια τους.
[1] Συμβουλές του Gilly Adams, διευθυντή της μονάδας συγγραφικής βελτίωσης του BBC στο BBC Ουαλίας, σχετικά με το πώς βάζουμε μια ιστορία στο χαρτί.
Εκλεπτύνοντας και συμπληρώνοντας την ιστορία
• Δοκιμάστε να αφηγηθείτε την ιστορία σας σε άλλους και καταγράψτε αντιδράσεις. Τι έπιασε και τι όχι; Ήσασταν σαφής; Μήπως παραλείψατε κάτι σημαντικό που όμως το είχατε συμπεριλάβει στην αρχική εκδοχή;
• Το λιγότερο σημαίνει περισσότερο. Να είστε έτοιμοι να γράψετε και να σβήσετε. Κάνετε γενναίες διορθώσεις. Ποια είναι η ουσία της ιστορίας σας; Προσπαθήστε να τη συνοψίσετε σε μία φράση. Τώρα βεβαιωθείτε πως δεν υπάρχει τίποτα περιττό. Όλα τα στοιχεία που απαρτίζουν την ιστορία την προάγουν;
• Αποφύγετε τα στερεότυπα και τα κοινότυπα συναισθήματα. Αναζητήστε έναν ανανεωτικό τρόπο χρήσης των λέξεων.
• Οι γενικολογίες είναι βαρετές και συρρικνώνουν την προοπτική των πραγμάτων. Οι συγκεκριμένες, καλά περιεγραμμένες λεπτομέρειες είναι αυτές που κάνουν αίσθηση.
• Κάθε ιστορία πρέπει να είναι δομημένη. Το τέλος πρέπει να έχει κάποια σύνδεση με την αρχή για να είναι ικανοποιητικό. Φέρτε στο μυαλό σας τις πέτρες που χρησιμεύουν για πάτημα για να διασχίσετε ένα ποτάμι: όταν φτάσετε στην απέναντι όχι πρέπει να μπορείτε ακόμη να διακρίνετε την όχθη από την οποία ξεκινήσατε τη διαδρομή σας.
• Και οι ίδιες οι πέτρες-πατήματα είναι σημαντικές. Τα διαδοχικά βήματα είναι αυτά που χτίζουν την ιστορία. Σιγουρευτείτε ότι δεν παραλείψατε κάποιο ζωτικής σημασίας βήμα.
• Φερθείτε στην ιστορία σας με σεβασμό, σαν να επρόκειτο για την ωραιότερη ιστορία στον κόσμο.
Στόχοι
• Ολοκλήρωση των απαραίτητων προετοιμασιών για το γύρισμα της ταινίας.
• Απόκτηση βασικών γνώσεων σχετικά με την ηχογράφηση.
• Αναζήτηση φωτογραφιών και βίντεο στο διαδίκτυο – αποδοτικές πρακτικές.
Η ηχογράφηση
Το τεχνικό σκέλος της ψηφιακής εξιστόρησης ξεκινάει με την ηχογράφηση.
Καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία της ψηφιακής αφήγησης παίζει τόσο η τεχνική ποιότητα όσο και η «υποκειμενική αίσθηση» της ηχογραφημένης φωνής. Ο εμψυχωτής θα πρέπει να εξασφαλίσει έναν κατάλληλο χώρο για την ανάγνωση και την ηχογράφηση των ιστοριών.
Προκειμένου να βρεθεί ο κατάλληλος χώρος για την ηχογράφηση, καλό είναι να έχετε υπόψη σας μερικά πρακτικά τεχνάσματα: προσπαθήστε να βρείτε έναν κατάλληλο χώρο του οποίου η επίπλωση να αποτελείται απαλές, ταπετσαρισμένες πολυθρόνες και καθίσματα, και, ει δυνατόν, πολλές κουρτίνες και χαλιά που να καλύπτουν πλήρως το πάτωμα. Όλα αυτά μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά απορροφώντας την ηχώ. Ελέγξτε το δωμάτιο χτυπώντας παλαμάκια και ακούγοντας αν απορροφάται η ηχώ. Εάν τα παλαμάκια δεν αντηχούν καθόλου, το αποτέλεσμα είναι τέλειο.
Απομονώστε όσο γίνεται τους εξωτερικούς θορύβους και σιγουρευτείτε ότι ο χώρος δεν βρίσκεται πάνω σε κάποιο θορυβώδη δρόμο, ότι δεν υπάρχει κοντά κάποιο πέρασμα με πολυκοσμία, διάδρομος ή ηλεκτρικές συσκευές σε λειτουργία αναμονής, ή ανελκυστήρας στη διπλανή πόρτα. Όλοι οι ήχοι που γίνονται αντιληπτοί από τα ανθρώπινο αυτί θα ακούγονται ομοίως και στην ηχογράφηση, μειώνοντας την καθαρότητα της αφήγησης. Εάν το κείμενο δεν ηχογραφηθεί υπό τις κατάλληλες συνθήκες, μπορεί να καταστρέψει όλη την ταινία. Εάν δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική, μια σχετικά ικανοποιητική ηχογράφηση μπορεί να γίνει ακόμη και στο εσωτερικό ενός αυτοκινήτου εάν βρίσκεται σταθμευμένο σε ήσυχο μέρος με όλες τις πόρτες και τα παράθυρα κλειστά. Σε κάθε περίπτωση, κάντε πάντοτε μια δοκιμαστική ηχογράφηση πριν το τελικό σπικάζ για να ελέγξετε την καθαρότητα και την ποιότητα του ήχου.
Κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης, τα κινητά τηλέφωνο θα πρέπει να είναι εντελώς απενεργοποιημένα (δεν αρκεί να τα βάλετε στο αθόρυβο καθώς τα ραδιοκύματα που εκπέμπουν τα κινητά είναι πιθανόν να επηρεάσουν την ηχογράφηση) και τοποθετημένα όσο πιο μακριά γίνεται από τη φωνή που ηχογραφείται. Ακόμη καλύτερα, μην τα φέρετε καν μέσα στο δωμάτιο ένα γίνεται. Η φωνή που ηχογραφείται θα πρέπει να βρίσκεται όσο το δυνατόν πιο μακριά από κάθε είδους ηλεκτρικές συσκευές (ανοιχτός υπολογιστής, τηλέφωνο, ραδιόφωνο, μόντεμ, κ.ά.), επειδή – ακριβώς όπως και τα κινητά – ενδέχεται να εκπέμψουν συχνότητες που δεν τις πιάνει το ανθρώπινο αυτί αλλά επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα της ηχογράφησης.
Ο συντονιστής ελέγχει ότι ακολουθείται πιστά το γραμμένο κείμενο και εστιάζει την προσοχή των συμμετεχόντων σε τυχόν λάθη. Δεν υπάρχει πρόβλημα εάν ο αφηγητής δεν καταφέρει να διαβάσει μια κι έξω το κείμενο χωρίς λάθη. Δεν είναι εκεί το θέμα, καθώς τα λάθη μπορούν εύκολα να διορθωθούν κατά τη μετέπειτα επεξεργασία.
Για να διορθωθούν λάθη, η εσφαλμένη πρόταση ή παράγραφος πρέπει να ηχογραφηθεί από την αρχή, ώστε να μην να υπάρξει κενό στο κείμενο κατά την επεξεργασία του ήχου. Είναι πάντοτε προτιμότερο να σημειώνετε τα σημεία με τα λάθη στην ηχογράφηση πάνω στο χαρτί με το κείμενο του σπικάζ, έτσι ώστε να θυμάστε πού πρέπει να κάνετε διορθώσεις όταν φτάσει η ώρα να επεξεργαστείτε την ηχογράφηση.
Ο συντονιστής φροντίζει επίσης να παρακολουθήσει το κείμενο με ένα «εξωτερικό αυτί» και μπορεί αν θέλει να βοηθήσει ώστε το κείμενο να προσαρμοστεί καλύτερα στην προσωπικότητα του αφηγητή και το ύφος της ιστορίας.
Για έναν απλό, καθημερινό άνθρωπο το να διαβάσει φωναχτά ένα κείμενο και να το ηχογραφήσει μπορεί να είναι μια πραγματική πρόκληση. Κατά κανόνα, στους ανθρώπους δεν αρέσει να ακούνε τη φωνή τους ηχογραφημένη, η οποία μπορεί να ακούγεται περίεργη σε έναν εξωτερικό ακροατή. Εάν η ηχογράφηση δεν σας φαίνεται ικανοποιητική, μη διστάσετε να κάνετε πολλές επαναλήψεις μέχρι να βρείτε τη σωστή φωνή σας.
Ένας βασικός κανόνας της ηχογράφησης είναι να πραγματοποιηθούν τουλάχιστον δύο ηχογραφήσεις του πλήρους κειμένου.
Η εικονοληψία (ψηφιακή μαγνητοσκόπηση, φωτογράφηση)
Το στάδιο της εικονοληψίας συμπεριλαμβάνει την ψηφιοποίηση φωτογραφιών (ζωγραφιών, σκίτσων, κ.λπ.), και τη λήψη νέων φωτογραφιών εάν είναι απαραίτητο. Μέρος των εικόνων που θα χρησιμοποιηθούν για την ψηφιακή αφήγηση μπορεί να είναι εκτυπωμένες σε φωτογραφικό χαρτί και απλώς να σκαναριστούν για ψηφιακή χρήση/χρήση στον υπολογιστή. Ομοίως, μπορούν να χρησιμοποιηθούν φωτογραφίες τραβηγμένες με ψηφιακή κάμερα ή κατεβασμένες από το διαδίκτυο ή ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης.
Κατά τη χρήση τους, πρέπει να λάβετε υπόψη σας δύο σημαντικές παραμέτρους: αφενός το μέγεθος και την ανάλυση της εικόνας και αφετέρου το ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων. Αποφεύγετε κατά το δυνατόν να χρησιμοποιείτε φωτογραφίες τραβηγμένες από τρίτους –δηλαδή όχι από εσάς τους ίδιους ή κάποιο γνωστό σας. Εάν η ιστορία μας απαιτεί το ταινιάκι να συμπληρωθεί με φωτογραφίες που θα κατεβάσετε από το διαδίκτυο, φροντίστε να ελέγξετε ότι δεν έχουν δικαιώματα (cc- creative commons, copyright free) και ότι τα πρόσωπα που απεικονίζουν δεν είναι αναγνωρίσιμα. Σε περίπτωση που χρειάζονται φωτογραφίες από ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποιήστε μόνο φωτογραφίες γνωστών σας προσώπων ή από τις επαφές σας, πριν όμως τις μοιραστείτε δημόσια, πρέπει να πάρετε την άδεια των εικονιζόμενων ατόμων. Σε περίπτωση που κατεβάσετε φωτογραφίες από το διαδίκτυο, τραβηγμένες με φωτογραφική ή σκαναρισμένες, βεβαιωθείτε πως είναι υψηλής ανάλυσης (τουλάχιστον 1280×720 πίξελ, 300 dpi; σε αρχείο JPEG ή TIFF).
Για να εικονογραφήσετε ένα δίλεπτο φιλμάκι, το ορθότερο είναι να χρησιμοποιήσετε δεκαπέντε με είκοσι το πολύ φωτογραφίες – εάν χρησιμοποιήσετε λιγότερες, ο ρυθμός της ιστορίας θα γίνει πολύ αργός, εάν χρησιμοποιήσετε περισσότερες, θα παραγίνει γρήγορος και βεβιασμένος. Είναι επομένως σημαντικό να χρησιμοποιήσετε τον σωστό αριθμό από τις διαθέσιμες φωτογραφίες.
Βίντεο κλιπ, μουσική
Σε ορισμένες ταινίες ψηφιακής αφήγησης είναι δυνατόν να εντάξει κανείς βίντεο κλιπ, μουσική και άλλα εφέ για ντύσει την ταινία. Η χρήση ανάλογων μέσων δικαιολογείται μόνο σε περιπτώσεις όπου το συγκεκριμένο στοιχείο συνδέεται στενά με την ιστορία και προάγει το μήνυμα ή βελτιώνει την κατανόησή του. Κατά τη διαδικασία της επεξεργασίας, ο εμψυχωτής θα πρέπει επίσης να διαχειριστεί προσεχτικά τα τρία αυτά στοιχεία προκειμένου να μην αποσπούν την προσοχή των θεατών από την εξιστόρηση. Η ένταση της μουσικής και των εφέ δεν θα πρέπει να επισκιάζουν τη φωνή του αφηγητή και να παρακωλύουν την ευκρίνεια και τη γενική στόχευση της ταινίας. Ένα ατυχώς επιλεγμένο ή άτεχνα φτιαγμένο (στη μίξη του ήχου) εφέ ή κλιπ αποδυναμώνει την ταινία, μπορεί να καταστρέψει τις στιγμές της δραματικής κορύφωσης και, σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί ακόμη και να αλλοιώσει το μήνυμα.
Όποτε χρησιμοποιηθεί ξένο υλικό –βίντεο κλιπ, μουσική, ειδικά εφέ–, είναι απαραίτητο να ληφθούν επίσης υπόψη τυχόν πνευματικά δικαιώματα. Οποιαδήποτε μουσική, εφέ ή βίντεο κλιπ δεν είναι δικής μας παραγωγής, δεν ανήκει στη δημόσια σφαίρα και δεν υπάγεται στα Creative Commons (copyright free), υπόκειται σε πνευματικά δικαιώματα και/ή χρειάζεται άδεια.
Αφότου ολοκληρωθεί η διαδικασία της συγγραφής, φτάνει η στιγμή να μεταφερθεί στο στόριμπορντ, το οποίο θα αποτελέσει τη βάση για την επεξεργασία της εικόνας και του ήχου.
Η διαδικασία αυτή βασίζεται στα παρακάτω σημεία. Οι συμμετέχοντες:
• Αποφασίζουν πώς θα ταξινομήσουν τα στοιχεία που ετοίμασαν / συνέλεξαν προκειμένου να αφηγηθούν την ιστορία τους και να φτιάξουν την ταινία τους.
• Μαθαίνουν τι είναι ένα στόριμπορντ και σε τι χρησιμεύει (το έχουν ήδη χρησιμοποιήσει σε προηγούμενα εργαστήρια αλλά εν αγνοία τους).
• Συνδυάζουν λέξεις με εικόνες.
• Συνειδητοποιούν τη σημασία της οπτικής επικοινωνίας.
Μπορεί να είναι πολύ χρήσιμο για τους συμμετέχοντες να φτιάξουν ένα στόριμπορντ βασισμένο στο σενάριο και στις φωτογραφίες τους. Πρόκειται για έναν απλό πίνακα με δύο στήλες: στη μία στήλη εντάσσεται το κείμενο κομμένο σε υποενότητες (συνήθως φράση-φράση) που ακολουθούν έναν συγκεκριμένο ρυθμό, και στην άλλη μπαίνουν οι κατάλληλες συνοδευτικές φωτογραφίες.
Αυτή η διάταξη μπορεί να φτιαχτεί μέσα από κάποιο λογισμικό ή ακόμη με χαρτί και μολύβι. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιοδήποτε μέσο αρκεί οι συμμετέχοντες να είναι σε θέση να ταιριάζουν την ιστορία τους με τις φωτογραφίες που έχουν επιλέξει. Ας επιλέξει ο συντονιστής τον πιο εύχρηστο τρόπο για τους συμμετέχοντες. Στα παραρτήματα μπορείτε να βρείτε ένα πρότυπο σενάριο μαζί με το αντίστοιχο στόριμπορντ.
Το στόριμπορντ είναι αυτό που κάνει ορατή την αναλογία των φωτογραφιών προς το κείμενο της αφήγησης. Όταν εικονογραφούν και ετοιμάζουν τον σκελετό της ιστορίας τους, οι συμμετέχοντες συχνά υπολογίζουν λάθος τον αριθμό των απαραίτητων και διαθέσιμων φωτογραφιών, αφότου όμως ολοκληρώσουν το στόριμπορντ γίνεται σαφές εάν υπάρχουν αρκετές φωτογραφίες για να καλύψουν όλο το μήκος της ταινίας και εάν έχουν μοιραστεί ισόποσα, ανάλογα με το δραματικό τους βάρος.
Κατά κανόνα, λίγες φράσεις επαρκούν για να συνοδεύσουν μία φωτογραφία, και διευκολύνουν να φτιαχτεί ένα φιλμάκι με στρωτό ρυθμό που μπορεί εύκολα να το παρακολουθήσει ο θεατής. Εξυπακούεται, βεβαίως, ότι μπορεί να υπάρχουν αποκλίσεις από αυτή τη γενική κατευθυντήρια γραμμή σε περίπτωση που ο συναισθηματικός ρυθμός και η δραματουργία της ταινίας το επιβάλλουν.
Το στάδιο του στόριμπορντ είναι προαιρετικό, παρόλαυτα μπορεί να βοηθήσει τους συμμετέχοντες να οπτικοποιήσουν την ιστορία τους πριν την επεξεργασία, και συνεπώς να γίνει πιο εύκολο να κάνουν αλλαγές πριν εμπλακούν στο νέο λογισμικό πρόγραμμα.
Το σκέλος της επεξεργασίας είναι αφιερωμένο στην εφαρμογή των ΤΕΠ δεξιοτήτων των συμμετεχόντων, καθώς τους επιτρέπει:
• Να αποκτήσουν βασικές δεξιότητες αναφορικά με την επεξεργασία του ήχου και της εικόνας.
• Να αποκτήσουν βασικές ΤΕΠ δεξιότητες μέσα από τη χρήση του επιλεγμένου λογισμικού.
• Να μπορούν να δημιουργούν ένα ταινιάκι που αφηγείται μια προσωπική ιστορία.
• Να νιώσουν ικανοποίηση χάρη στη δημιουργία μιας ταινίας.
Προκειμένου να ολοκληρωθούν οι ψηφιακές ιστορίες, πρέπει να ολοκληρωθούν τα ακόλουθα βήματα:
• Ο ηχογραφημένος ήχος πρέπει να συγχρονιστεί και να πεταχτούν τυχόν λάθη και παύσεις, έτσι ώστε να το σπικάζ να πάρει την τελική του μορφή, φτιάχνοντας τη ραχοκοκαλιά της ιστορίας
• Οι εικόνες πρέπει επίσης να περάσουν από επεξεργασία εάν είναι απαραίτητο (π.χ. να προσαρμοστούν ως προς το μέγεθος, το βαθμό του κοντράστ, κλπ.)
• Η τελική μορφή της ψηφιακής αφήγησης προκύπτει αφότου το σπικάζ υποστεί επεξεργασία και «καθαρίσει», οι φωτογραφίες προσαρμοστούν σε αυτό και προστεθεί ο εναρκτήριος τίτλος.
Τα ταινιάκια μπορεί να τα ετοιμάσει ο συντονιστής με βάση το εκάστοτε στόριμπορντ και σε συνεργασία με τον αφηγητή, ωστόσο, μετά την απόκτηση των βασικών δεξιοτήτων επεξεργασίας του ήχου και της εικόνας, οι συμμετέχοντες μπορούν κάλλιστα να είναι σε θέση να φτιάξουν τις δικές τους ψηφιακές αφηγήσεις.
Στην αγορά κυκλοφορούν αρκετά λογισμικά, με εκδόσεις όμως που συχνά επικαιροποιούνται ή αλλάζουν. Επιπλέον, επειδή θα χρειαστεί διαφορετικό πρόγραμμα αν χρησιμοποιήστε PC ή MAC, προτιμήσαμε ο παρών οδηγός να μην παρέχει συγκεκριμένη τεχνική βοήθεια.
Στο διαδίκτυο διατίθενται έτοιμες και δωρεάν εφαρμογές λογισμικού τόσο για τον ήχο όσο και για την εικόνα, οι οποίες ωστόσο είτε δεν είναι πάντοτε συμβατές μεταξύ τους, είτε η επεξεργασία του σπικάζ και ο συντονισμός των εικόνων απαιτούν ξεχωριστή επεξεργασία. Στο διαδίκτυο υπάρχουν επίσης on-line διαθέσιμα συστήματα επεξεργασίας, τα οποία ωστόσο απαιτούν ευρυζωνική πρόσβαση στο ίντερνετ σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν εγκατεστημένα στους υπολογιστές σύνθετα λογισμικά προγράμματα επεξεργασίας, τα οποία –παρόλο που είναι κάπως περίπλοκα– συνήθως προσφέρουν μια εύχρηστη λύση για την παραγωγή των ταινιών.
Η χρήση του λογισμικού εξαρτάται από το τεχνικό υπόβαθρο των συμμετεχόντων ή/και του χώρου εξάσκησης (εάν υπάρχει διαθέσιμος ικανός αριθμός υπολογιστών, ο χώρος εξάσκησης μπορεί να παράσχει την απαιτούμενη τεχνική υποστήριξη). Κατά συνέπεια, τα τεχνικά μέσα και τρόποι προσέγγισης της επεξεργασίας και της παραγωγής των ταινιών εξαρτώνται εξίσου από το χρησιμοποιούμενο λογισμικό, όσο και από τον συντονιστή και τους αφηγητές. Ακολουθούν μερικές γενικές συμβουλές και οδηγίες:
• Ο συντονιστής πρέπει να είναι εξοικειωμένος με το εκάστοτε λογισμικό που θα χρησιμοποιηθεί.
• Στην αρχή του εργαστηρίου πρέπει να ελεγχθεί από τεχνικής πλευράς η κατάσταση όλων των υπολογιστών που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την επιμέλεια και να δοκιμαστεί σε αυτούς το λογισμικό που θα χρησιμοποιηθεί. Οι τεχνικές προετοιμασίες δεν πρέπει να γίνουν σε βάρος του χρόνου της επιμέλειας (αυτό μπορεί να γίνει κατά τις προηγούμενες συνεδρίες από κάποιο βοηθό).
• Καλό είναι να μοιραστεί στους συμμετέχοντες μια πλήρης παρουσίαση όλων των σταδίων της επεξεργασίας από την αρχή της τεχνικής εκπαίδευσης, και να τους εξηγηθεί βήμα-βήμα ο τρόπος παραγωγής της δικής τους ταινίας μικρού μήκος με τη χρήση του δεδομένου λογισμικού.
• Στη διάρκεια της πρώτης παρουσίασης οι συμμετέχοντες πρέπει να έχουν στραμμένη την προσοχή τους στον συντονιστή και μόνο –σε αυτό το στάδιο δεν θα πρέπει ακόμη να αρχίσουν να δοκιμάζουν όσα άκουσαν στον υπολογιστή τους.
• Πρέπει να δοθεί ικανός χρόνος στους συμμετέχοντες για να εξοικειωθούν με το λογισμικό και να ετοιμάσουν την ταινία τους ακολουθώντας τον ρυθμό τους.
• Όποτε χρειάζεται, ο συντονιστής συνδράμει τους συμμετέχοντες. Δώστε τους κινηματογραφικές συμβουλές ή βοηθήστε τους στον τεχνικό συντονισμό.
• Η ταινία πρέπει να έχει έναν τίτλο που να εμφανίζεται κατά την έναρξή της. Το αν θα εμφανίζεται το όνομα του δημιουργού στην αρχή είναι προαιρετικό.
• Είναι σημαντικό οι ταινίες να έχουν σωστή ανάλυση. Η κακή ποιότητα, οι ταινίες χαμηλής ανάλυσης καταστρέφουν την όλη προσπάθεια.
• Αποφύγετε τη χρήση υπερβολικά πολλών εφέ. Τα ψηφιακά εφέ (η ανεπαίσθητη κίνηση παγωμένων εικόνων, οι μεταβάσεις από τη μία φωτογραφία στην άλλη, ο τονισμός κάποιων λεπτομερειών, κλπ.) μπορεί να κάνουν την αφήγηση πιο κινηματογραφική, θα πρέπει όμως να χρησιμοποιούνται μόνο όταν είναι δραματουργικά δικαιολογημένο. Ο συντονιστής μπορεί να σας δώσει συμβουλές για τη χρήση των ψηφιακών εφέ, βασικά όμως είναι θέμα προσωπικού γούστου.
• Εάν κάτι μπλοκάρει πριν την ολοκλήρωση της ταινίας, δείξτε την σε κάποιο άλλο, κατά προτίμηση στον συντονιστή.
• Αφότου ολοκληρωθεί η παραγωγή της ταινίας, αξίζει να αποθηκευτεί σε αρκετά καλή ποιότητα, διασφαλίζοντας ότι το αρχείο δεν είναι πολύ βαρύ (συνιστώνται οι ακόλουθοι τύποι αρχείων: mov, mp4, mpeg, avi), για μελλοντική χρήση, συμπεριλαμβανομένου και του ανεβάσματός του στο διαδίκτυο.
Εύκολα μπορεί να υποτιμηθεί ο αναγκαίος χρόνος για την επεξεργασία. Παρόλο που πρόκειται βασικά για μια απλή τεχνική εργασία, η δημιουργικότητα παίζει καθοριστικό ρόλο στο τελικό αποτέλεσμα. Η επεξεργασία παραμένει εντούτοις μια ικανοποιητική και διασκεδαστική διαδικασία, ιδίως τη στιγμή που το ταινιάκι αρχίζει να παίρνει μορφή συνενώνοντας διαφορετικά στοιχεία, ή όταν απoκτά νέα δυναμική και νέο νόημα ύστερα από κάποια ελάχιστη αλλαγή. Μια μικρή τροποποίηση στην επεξεργασία μπορεί να επηρεάσει τρομερά το αποτέλεσμα.
Αφότου ολοκληρωθεί η διαδικασία της επεξεργασίας και η ταινία είναι έτοιμη, το αντίστοιχο λογισμικό «συνενώνει» (εξάγει) τα επιμέρους στοιχεία σύμφωνα με τις εξειδικευμένες παραμέτρους, δημιουργώντας ένα αρχείο βίντεο (mov, mp4, mpeg, avi, κλπ.), που μπορεί να παρουσιαστεί στο κοινό ή να διαμοιραστεί οποιαδήποτε στιγμή.
Αυτό το βήμα του εργαστηρίου είναι αφιερωμένο στο μοίρασμα των αποτελεσμάτων. Ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο, αυτό το σκέλος μπορεί να πραγματοποιηθεί στο τέλος μιας ημέρας εργασιών, ή να ενταχθεί στην τελική συνάντηση που θα είναι εξ ολοκλήρου αφιερωμένη στην ανατροφοδότηση, την αξιολόγηση και την ανασύνθεση της κοινής εμπειρίας.
Αυτό το μέρος της διαδικασίας εστιάζει στα εξής. Οι συμμετέχοντες:
• Δείχνουν ο ένας στον άλλο τις ταινίες τους.
• Μαθαίνουν να ανοίγονται και να μοιράζονται τις προσωπικές τους δημιουργίες.
• Αποκτούν συνείδηση της εσωτερικής τους δύναμης: εάν εστιάσουν τις προσπάθειές τους, πράγματα που στην αρχή έμοιαζαν ανέφικτα γίνονται εφικτά (σε αυτή την περίπτωση, η δημιουργία μιας ταινίας).
Οι ψηφιακές αφηγήσεις φτιάχτηκαν με σκοπό το μοίρασμά τους με άλλους, συμβαίνει όμως μερικές φορές ο δημιουργός κάποιας ταινίας στο τέλος να μην θέλει να τη μοιραστεί με το ευρύτερο κοινό, αλλά μόνο με τα υπόλοιπα μέλη που συμμετείχαν στο εργαστήριο.
Ως επιστέγασμα της διαδικασίας, τα μέλη της ομάδας δείχνουν το ένα στο άλλο τα τελικά τους ταινιάκια. Η προβολή είναι η επικρότηση της σκληρής δουλειάς των συμμετεχόντων. Η στιγμή που ο αφηγητής βγαίνει έξω από τον περίκλειστο κόσμο της δημιουργίας και στέκεται μπροστά στους άλλους είναι γιορτινή, παρόλο που μπορεί να συνοδεύεται από άγχος και φόβο τη έκθεσης.
Ο συντονιστής θα πρέπει να βάλει τα δυνατά του ώστε η προβολή να μετατραπεί σε εκδήλωση αντάξια της σημασίας της. Ο χώρος θα πρέπει στηθεί κατάλληλα ώστε να μπορούν να βλέπουν όλοι καλά την οθόνη, εάν χρειάζεται να σκοτεινιάσει ο χώρος και να χρησιμοποιηθεί καλής ποιότητας εξοπλισμός ήχου και εικόνας.
Ο συντονιστής θα πρέπει να κάνει μια εισαγωγή για κάθε ταινία, απευθύνοντας λίγα προσωπικά λόγια για να διαλύσει την αμηχανία του αφηγητή και να σιγουρευτεί ότι το κοινό θα παρακολουθήσει τη δουλειά του με τη δέουσα προσοχή. Σε αυτό το στάδιο, ο συντονιστής θα πρέπει να απέχει από οποιοδήποτε κριτικό σχόλιο και δεν θα πρέπει να αφήσει ούτε στους υπόλοιπους συμμετέχοντες το περιθώριο για ανάλογα σχόλια. Όλοι οι συμμετέχοντες θα πρέπει να είναι παρόντες στην προβολή.
Το τελευταίο αυτό βήμα είναι εξίσου σημαντικό με το πρώτο, στο μέτρο που ένα ξεκάθαρο και ειλικρινές κλείσιμο της συνεδρίας θα επιτρέψει στους συμμετέχοντες να αξιολογήσουν την προσπάθεια που κατέβαλαν και να ισχυροποιήσουν όσα διδάχτηκαν.
Σε αυτό το βήμα, έχει σημασία να μοιραστεί και ο ίδιος ο συντονιστής τα συναισθήματά του μαζί με την ανατροφοδότηση και την αναδρομή σε όλη τη δουλειά που καταβλήθηκε.
Οι σημαντικές στιγμές περιλαμβάνουν:
• Τη συζήτηση της διαδικασίας του σεμιναρίου (τόσο τα εργαστήρια μαγειρικής όσο και τα εργαστήρια ψηφιακής αφήγησης)
• Το μοίρασμα της κοινής εμπειρίας της όλης διαδικασίας
• Η αποσαφήνιση του μέλλοντος των ταινιών που ετοιμάστηκαν
Το κλείσιμο του εργαστηρίου ψηφιακής αφήγησης είναι μια συζήτηση ανά γκρουπάκια όπου κάθε συμμετέχων καταθέτει τον δικό του απολογισμό της όλης διαδικασίας τόσο στην ομάδα όσο και στον συντονιστή. Είναι η κατάλληλη στιγμή μάλλον για να μοιραστεί κανείς προσωπικές εμπειρίες και όχι τόσο για να μιλήσει για τις ταινίες που ολοκληρώθηκαν, ενώ η κριτική γύρω από αυτές αποκλείεται εντελώς.
Στον τελευταίο κύκλο συζητήσεων κάθε συμμετέχων πρέπει να έχει κάτι να πει, συμπεριλαμβανομένων του εμψυχωτή και των βοηθών. Για να ενθαρρυνθούν οι συμμετέχοντες να μιλήσουν ανοιχτά, μπορεί να κληθούν να αναφέρουν:
• Ένα πράγμα που έμαθαν.
• Ένα πράγμα που θα έκαναν διαφορετικά.
• Ένα πράγμα που θα μοιράζονταν και με άλλους.
Κατά τον απολογισμό, πρέπει να αποσαφηνιστεί η μελλοντική χρήση των ταινιών.
Οι ολοκληρωμένες ταινίες είναι πνευματική ιδιοκτησία των δημιουργών τους και στο εξής θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν με την -κατά προτίμηση γραπτή- συγκατάθεσή τους (παράρτημα).
Ο/ η δημιουργός της ταινίας αποφασίζει σε ποιο κοινό θα είναι διαθέσιμη η ταινία. Αυτό μπορεί να ποικίλλει από την ολική άρνηση προβολής έως τη μερική άδεια (όταν η ταινία διατίθεται για ένα ειδικό κοινό, π.χ. για εκπαιδευτικούς σκοπούς), ή την απεριόριστη άδεια προβολής (πλήρης πρόσβαση για όλους μέσω του διαδικτύου).
Ο εμψυχωτής πρέπει να διαβεβαιώσει τους συμμετέχοντες ότι μπορούν να αλλάξουν ή να ανακαλέσουν την γραπτή τους συγκατάθεση οποιαδήποτε στιγμή.
Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να δώσουν τη συγκατάθεσή τους αργότερα για δημοσιοποίηση της ταινίας στο διαδίκτυο ή μπορεί να ζητήσουν την αφαίρεσή της από τον παγκόσμιο ιστό (π.χ. το κατέβασμά της από μια ιστοσελίδα που διαχειρίζεται ο εμψυχωτής).
Μετά τον τελικό απολογισμό, μπορεί να υπάρξει προαιρετικά μια δημόσια προβολή, εφόσον συμφωνούν οι συμμετέχοντες. Ο εμψυχωτής θα πρέπει να ζητήσει την άδεια των συμμετεχόντων για να προβάλλει δημόσια τις ταινίες τους. Με αυτόν τον τρόπο, άλλοι άνθρωποι (φίλοι, οικογένειες κτλ.) μπορούν να παρακολουθήσουν τις ταινίες και να μάθουν για την εμπειρία των συμμετεχόντων και το πρόγραμμα.
Το βήμα αυτό είναι πλήρως προαιρετικό και βασικά προϋποθέτει δύο συνθήκες: την έγκριση ή μη των συμμετεχόντων να μοιραστούν τις ταινίες τους ψηφιακής εξιστόρησης και την ευκαιρία για δημόσια προβολή.
Στην περίπτωση που ο εμψυχωτής θα προχωρήσει σε αυτήν, οι στόχοι πρέπει να είναι:
• Να μοιραστούν τη χαρά του συγκεκριμένου προγράμματος με ένα ευρύτερο κοινό.
• Να διαδώσουν τη γνώση που απέκτησαν για μια υγιεινή πολύ-πολιτισμική διατροφή.
• Να διευρύνουν τον κοινωνικό κύκλο των συμμετεχόντων.
• Να δημιουργήσουν μια αίσθηση του ανήκειν.
Η εκδήλωση πρέπει να είναι μια χαρούμενη περίσταση που θα συνοδεύεται από φαγητό και μουσική. Σε τελική ανάλυση, το πρόγραμμα Healthnic αφορά εξ ολοκλήρου την ένταξη σε ένα πολυπολιτισμικό περιβάλλον και την πρόσκτηση πολιτισμικής γνώσης, συνειδητότητας και κατανόησης των άλλων μέσω του φαγητού.
-Allocca, Kevin. “Why Videos go Viral.” TED Video. 7:16. November 2011. http://www.ted.com/talks/kevin_allocca_why_videos_go_viral
-Barrett, Helen C. “How to Create Simple Digital Stories.” Accessed July 17, 2014. http://electronicportfolios.com/digistory/howto.html
-Bruner J. Actual minds, possible words. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press; 1988
-Carr D., Narrative and the real world: an argument for continui ty. Hist Theory 1986
-Clark MC, Standard P. The caregiving story: how the narrative approach informs caregiving burden. Iss Ment Hea Nur 1996
-Currier, Alyce. “One Nation Under Video.” Accessed July 17, 2014. http://wistia.com/blog/onenationunder-video
-Dolto Francoise, Tout est langage, éd. Gallimard, Paris, 1995
-Dolto Francoise, Une psychanalyste dans la cité. L’aventure de la Maison verte, éd. Gallimard, Paris, 2009
-Dreon Oliver. “Digital Storytelling Overview.” YouTube video, 4:56. March 27, 2010. https://www.youtube.com/watch?v=wCFj412QBgA
-Digistories. “How is a digital story made?” Accessed July 17, 2014. http://digistories.co.uk/digistories-2/how-is-a-digital-story-made/
-Digital Storytelling for Social Impact https://www.rockefellerfoundation.org/blog/digitalstorytellingsocial-impact/
-Digital Storytelling as a Social Work Tool: Learning from Ethnographic Research with Women from Refugee Backgrounds http://bjsw.oxfordjournals.org/content/early/2013/11/19/bjsw.bct184.abstract
-Elaine Lawless. Women Escaping Violence: Empowerment through Narrative. Columbia and London: University of Missouri Press, 2001
-Gergen KJ, Gergen MM. Narrative and the self relationship. Ad Exp Soc Psychol 1988
-Bán D., Nagy B., Digital Storytelling in Practice, training manual for digital storytelling workshops, output of the “i-DIGital Stories – Stories Educational Learning Facilities” project financed by the European Commission n. 2015-1-IT02-KA204-015181 – English version: http://idigstories.eu/wp-content/uploads/2016/09/Digital_Storytelling_in_Practice.pdf available in Italian, Hungarian, Greek and Polish on http://www.idigstories.eu )
-Gregory Bateson, Steps to an Ecology of Mind (1972) The message ‘this is play.’ In B. Schaffner (Ed.), Group Processes (1956)
-Halpern, Joseph, and Alma E. Lantz. “Learning to utilize information presented over two sensory channels.” Perception & Psychophysics 16, no. 2 (1974): 321-328.
-Hétmilliárd digitális történet. Beszélgetés Joe Lamberttel [Seven billion digital stories. Interview with Joe Lambert]. Anthropolis 7.1 (2012)
-Hilliger, Laura. “Introduction to Topic #2: Digital Storytelling”. Accessed July 17, 2014. http://etmooc.org/blog/2013/02/02/introduction-to-topic-2-digital-storytelling/
-Lambert, Joe. Digital Storytelling: Capturing Lives, Creating Community. New York: Routledge, 2013
-LeeSing, A. Curtis, and Carol A. Miles. “The relative effectiveness of audio, video, and static visual
-computer-mediated presentations.” Canadian Journal of Education/Revue canadienne de l’education (1999): 212-221
-Margaret Mead, People and Places (1959; a book for young readers), Continuities in Cultural Evolution (1964), Culture and Commitment (1970)
-Mauchland, Betty. “Jimmy’s Story.” Pilgrim Projects Limited video. Last modified June 25, 2014. http://www.patientvoices.org.uk/flv/0047pv384.htm
-Microsoft. “Movie Maker” Accessed July 17, 2014. http://windows.microsoft.com/en-ca/windowslive/movie-maker
-Morales, Robert. “Youth Leaders Speak.” Vimeo video, 4:39. No date. http://silencespeaks.org/youth-leaders-speak/
-Muchmore, Michael. “Windows Movie Maker.” Accessed July 17, 2014. http://www.pcmag.com/article2/0,2817,2426904,00.asp
-Overcah Janine, Narrative research: a review of methodology and relevance to clinical practice, Crit Rev Oncol Hematol., 2003
-Sandelowski M. Telling stories: narrative approach in qualitative research. Image 1991
-Schützenberger Anne Ancelin , Aïe, mes aïeux! Liens transgénérationnels, secrets de amille, syndrome d’anniversaire, transmission des traumatismes et pratique du génosociogramme Paris, Desclée de Brouwer, 1988
-Schützenberger Anne Ancelin, The Ancestor Syndrome, Londres & New York, Routledge, 1998
-Steffen V. Life stories and the shared experience. Soc Sci Med 97. 1997
-Stivers C. Reflections on the role of personal narrative in social science. In: Diana Tiejens Meyers
-(Ed.), Feminists rethink thee Self. Boulder , CO: Westview Press; 1993 University of Mary Washington. “DS106.” Accessed July 17, 2014. http://ds106.us/
-Visser, Jasper. “How to Tell a Story that Stands out in the Digital Age?” Accessed July 17, 2014. http://themuseumofthefuture.com/2012/10/11/digital-storytelling-how-to-tell-a-story-that-standsout-in-the-digital-age/
-Methodological guide, toolkit and examples of digital storytelling: www.idigstories.eu
-Center for Digital Storytelling: http://www.storycenter.org/
-Anthropolis, Storycenter (Hungary): http://storycenter.hu/
-Historypin: http://www.historypin.com/
-Daniel Medaows, Photobus: http://www.photobus.co.uk/
-Breaking Barriers: http://www.breakingbarriers.org.uk/
-Cowbird: http://cowbird.com/
-Patient Voices: http://www.patientvoices.org.uk/
-Storyworks: http://www.storyworksglam.co.uk/
-Digistories: http://digistories.co.uk/
-Historiana: http://historiana.eu/
-MemOro – Bank of The Memories: http://www.memoro.org/index.php
-Queensland University of Technology, Australia: http://digitalstorytelling.ci.qut.edu.au/
-DeTales (European stories): http://detales.net/
-K-Values (Empowerment stories): http://www.kvalues.eu/
-Diamond (Digital storytelling in museums): http://www.diamondmuseums.eu/project.html
-IntegrArt (Digital stories with immigrants): http://fotomemoria.eu/integrart/?page_id=8
-X-story (Digital storytelling in schools): http://www.storycenter.hu/x-story/
-More links: http://www.freeeslmaterials.com/digital_storytelling.html
-Guide for digital storytelling: http://www.schrockguide.net/digital-storytelling.html
Click here to add your own text
This project has been funded with support from the European Commission under the Erasmus+ program Cooperation for innovation & the exchange of good practices, Strategic Partnerships for adult education. All the publications and communications reflect the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein Project number: 2017-1-EL01-KA204-036253
Παρουσίαση του Healthnic Diet στο εργαστήριο του Cyclades Preservation Fund3rd Νοέμβριος 2019 - 9:28 πμΗ Βαρδάκειος Σχολή συμμετείχε στο περιβαλλοντικό εργαστήριο που διοργανώθηκε από το Cyclades Preservation Fund στην Ποσειδωνία της Σύρου στις 30 Οκτωβρίου 2019. Οι συμμετέχοντες ήταν μέλη περιβαλλοντικών οργανώσεων από 13 νησιά των Κυκλάδων. Η Βαρδάκειος Σχολή παρουσίασε το πρότζεκτ Healthnic Diet και επικεντρώθηκε στις ωφέλειες της υγιεινής διατροφής βασισμένη σε τοπικά προϊόντα από ντόπιους παραγωγούς […]
3rd Italian Multipler Event9th Οκτώβριος 2019 - 12:42 μμDiciannove held its third multiplier event among Condiviso members in Genoa. The participants closely followed the presentation of the project and were very impressed by the learning-by-doing approach that, during the workshops, also became socializing-by-doing. Sharing an experience like cooking together, sharing a meal, reliving the experience through digital stories cancels the differences and shows […]
Irish Multiplier Event8th Οκτώβριος 2019 - 9:20 πμHEALTHNIC “Healthy and ethnic diet for inclusion” is a 2-year Erasmus+ funded project that promotes healthy eating based on traditional food from different ethnic cuisines. The main target groups come from various backgrounds including refugees, immigrants, long-term unemployed and indigenous groups, who wish to develop their food and cooking skills and interact in a multinational […]
Λήψη ενημερωτικού δελτίου 4!7th Οκτώβριος 2019 - 4:55 μμΔιαβάστε το 4ο Ενημερωτικό Δελτίο του πρότζεκτ Healthnic Diet με όλα τα νέα για την περίοδο Μαι.- Οκτ. 2019.