Załączniki 5

Właściwości i wykorzystanie ziół i przypraw

“…Niech jedzenie będzie twoim lekarstwem, a lekarstwo jedzeniem…” – Hipokrates (c.450- c.380 B.C.E)

Zioła i przyprawy są doskonałym źródłem przeciwutleniaczy, które pomagają w zachowaniu żywności, dodają smaku i rewelacyjnej różnorodności żywności. Są one również stosowane w herbatach, napojach, przyprawach i środkach domowych. Badania naukowe pokazują to, co od wieków znane jest na całym świecie z szerokiej gamy korzyści zdrowotnych i właściwości. Zawierają potężne przeciwutleniacze, zapewniają ochronę hormonalną, wysoką zawartość witamin i składników mineralnych, lista która jest zbyt obszerna, by ją wymienić. Ich wspaniałe właściwości zdrowotne obejmują działanie przeciwzapalne, antybakteryjne, antygrzybiczne, przeciwcukrzycowe, antystatyczne, ochrona przewodu pokarmowego, ochrona układu nerwowego, a ostatnie badania pokazują również, że są pomocne w ochronie przed chorobami takimi jak choroby sercowo-naczyniowe, rak, przewlekłe choroby układu oddechowego, cukrzyca. Pozytywnie wpływają również na stan skóry, ponieważ zwiększają produkcję kolagenu, zwiększają odporność i ogólny poziom zdrowia.

Zioła i przyprawy mogą być używane w przepisach do częściowego lub całkowitego zastąpienia mniej pożądanych składników, takich jak rafinowana sól, cukier i niezdrowe tłuszcze. Dodanie niewielkiej ilości do żywności zwiększy spożycie witamin, minerałów i mikroelementów, przekształcając żywność o niskiej wartości odżywczej i resztki jedzenia.

Poniższa lista to często używane przyprawy i zioła, ich właściwości i możliwości wykorzystania.

Wszystkie przyprawy:
• Antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne;
• Witamina K, A oraz C, magnez, mangan i wiele innych witamin i minerałów;
• Niestrawność, ból mięśni, problemy z miesiączką, gorączka, przeziębienie, ból zęba;
• Wysokie ciśnienie krwi, wzdęcia, ból brzucha;
• Pomocne w stanach zapalnych, takich jak zapalenie stawów i stany zapalne jelit.

Niektóre zastosowania wszystkich przypraw obejmują:
• Herbaty, napoje, ciasta, ciastka, pudding, sosy;
• Gulasze, zupy, marynaty, curry, pieczone potrawy z warzyw, jagnięcinę, kurczaka, gotowaną rybę;
• Kuchnię region Karaibów, dania bliskowschodnie.

Bazylia:
• Antyoksydant, właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne;
• Źródło beta karotenu, witamin K i C, wapnia, magnezu, manganu, potasu;
• pomaga w zapaleniu stawów, alergiach i stanach zapalnych jelit.

Niektóre z zastosowań bazylii obejmują:
• dodawanie jako przyprawa do potraw, pod koniec gotowania;
• Pesto, kanapki, do pomidorów, sałatki, zupy, potrawy z groszkiem czy fasolą, sorbety;
• Dania z jaj, marynaty, sosy bolognese, kurczak, sosy pomidorowe, makaron.

Liść laurowy:
• Przeciwutleniacz, środek przeciwzapalny, przeciwbakteryjny, antyseptyczny, przeciwwirusowy;
• Bogaty w witaminy i minerały;
• Redukuje stany zapalne, zapalenie stawów, bóle stawów i mięśni;
• Reguluje poziom cukru we krwi, ogranicza zły cholesterol;
• Pomaga w problemach z trawieniem, reguluje zaparcia, przyspiesza gojenie ran;
• Redukuje stres i niepokój.

Zastosowania liścia laurowego:
• Przed podaniem posiłku usuń z dania całe liście laurowe;
• Używamy w połączeniu z tymiankiem, szałwią, selerem i bazylią;
• Herbata, chutney, słodkie pieczywo, budynie;
• Gulasze, zupy, sosy, pasztety, potrawy z ryżu, dania z warzyw, fasola, drób, mięso, owoce morza.

Czarny pieprz:
• Właściwości antyoksydacyjne, antybakteryjne;
• Dobre źródło manganu, witaminy K, żelaza;
• Wspomaga trawienie, zapobiega wzdęciom, działa napotnie i pobudza wydzielanie moczu;
• Rozbija komórki tłuszczowe, obniża poziom lipidów, ogranicza absorpcję cholesterolu.

Zastosowanie czarnego pieprzu:
• Zawsze używaj pełnych ziaren pieprzu i młynka;
• Dodawaj do wszystkiego, nawet słodkich potraw!
• Dodawaj pod koniec gotowania, aby nie stał się gorzki.

Kminek:
• Właściwości przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciw-wzdęcia;
• Doskonałe źródło witamin i minerałów, oraz wapnia i magnezu;
• Korzyści trawienne, w tym łagodzi objawy jelita drażliwego, wpływa na zdrowie kości;
• Łagodzi bóle mięśni, korzystnie wpływa na sen.

Zastosowanie kminku:
• Chleb, ciastka, ser, sałatki, zupy, sosy, warzywa, ryby, mięso, kiełbasy;
• Desery, napoje.

Kardamon:
• Ważny składnik Garam Masala
• Właściwości antyoksydacyjne, antyzapalne, antybakteryjne i antygrzybiczne;
• Bogaty w witaminy, wapń, siarkę, fosfor, magnez, cynk;
• Wspomaga trawienie, łagodzi wzdęcia, zmniejsza kwasowość, nudności, ma właściwości rozgrzewające, pomocny w utrzymaniu higieny jamy ustnej, łagodzi bóle gardła, leczy wrzody;
• Dobry na problemy z moczem, działa moczopędne, pomaga w usuwaniu toksyn, poprawia apetyt;
• Łagodzi bóle stawów i mięśni, objawy przeziębienia, pomaga w zapaleniu oskrzeli, łagodzi kaszel, stres i depresję;
• Leczy zapalenia, obniża ciśnienie krwi, kontroluje poziomu cholesterolu, wspomaga krążenie, łagodzi alergie oddechowe, pomaga zapobiegać wzrostowi komórek nowotworowych, tradycyjnie stosowany również jako afrodyzjak.

Zastosowanie kardamonu:
• Herbaty, napoje, desery, ciastka, pudding, tarty, ciasteczka;
• Curry, potrawy z ryżu, potrawy z warzyw, potrawy mięsne.

Pieprz Cayenne:
• Właściwości antyoksydacyjne, antyzapalne, antybakteryjne i antygrzybiczne;
• Jedno z najlepszych źródeł witaminy C;
• Pomaga w regulacji poziomu cukru we krwi, wspomaga metabolizm, stymuluje enzymy trawienne i pomaga w regeneracji organizmu;
• Redukuje poziom złego cholesterolu LDL, trójglicerydów, zmniejsza powstawanie szkodliwych zakrzepów krwi, przez co zapobiega atakom serca i udarom;
• Wykazuje skuteczne działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, od bólu głowy po zapalenie stawów i bóle mięśni, przekrwienie błony śluzowej nosa, wzmocnienie odporności, krążenie, objawy przeziębienia i grypy.

Zastosowania pieprzu Cayenne:
• Wykorzystuje się w herbatach, napojach;
• Potrawki, zupy, dania z chili, tacos, jajka.

Nasiona selera:
• Nie zaleca się kobietom w ciąży, z chorą tarczycą, oraz stosującym leki moczopędne;
• Właściwości antyoksydacyjne, antyzapalne, antybakteryjne i antygrzybiczne;
• Bogate w witaminy i minerały;
• Obniża poziom cholesterolu, zmniejsza ciśnienie krwi, redukuje stany zapalne, zapobiega wrzodom, pomaga w zmniejszeniu masy ciała, działa moczopędnie, wykorzystywane przy detoksykacji, infekcjach nerek i pęcherza moczowego, zapaleniu pęcherza moczowego, oraz w ochronie wątroby;
• Zmniejsza wzdęcia, łagodzi skurcze menstruacyjne.

Zastosowanie nasion selera:
• Herbata, napoje, chutney, pikle, chleb, dressingi, sałatki;
• Sosy, zupy, kanapki, potrawki, ryby, dania warzywne.

Cynamon:
• Jeden z największych poziomów antyoksydantów wśród przypraw;
• Potężne właściwości antyzapalne, pomaga w uśmierzaniu bólu mięśni i stawów, również w artretyzmie;
• Redukuje i stabilizuje poziom cukru we krwi, skuteczny w przypadku cukrzycy typu 1 i 2;
• Zmniejsza stany zapalne w naczyniach krwionośnych, które prowadzą do miażdżycy i chorób serca;
• Właściwości antygrzybiczne i antybakteryjne;
• Może mieć pozytywny efekt na funkcjonowanie mózgu, a zapach potraw z cynamonem może zwiększyć uwagę i pamięć.

Zastosowania cynamonu:
• Herbatka z cynamonem, dodajemy do ciepłego mleka, kawy;
• Przetwory, koktajle, zmieszane z jagodami, desery, dodać do jogurtu, duszone owoce;
• Płatki owsiane, pełnoziarniste płatki śniadaniowe, ciasta, ciastka, pieczywo, ciastka;
• Słodkie frytki ziemniaczane, dynia, pieczone warzywa, dania z czarnej fasoli, dania mięsne, szynka, curry.

Goździk:
• Największe stężenie antyoksydantów ze wszystkich przypraw;
• Wysoka zawartość manganu – korzystny wpływ na rozwój kości i chrząstki;
• Działanie przeciwzapalne, łagodzi zapalenie stawów, przepuklinę;
• Składniki antyseptyczne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze pomagają zwalczać infekcje, łagodzić problemy z trawieniem, biegunkę, wzdęcia, niestrawność, nudności, wymioty, eliminować szkodliwe pasożyty, bakterie i grzyby w układzie pokarmowym, łagodzić nieświeży oddech, ból zęba, flegmę;
• Zdolność do łagodzenia bólu zębów i dziąseł – stosowany bezpośrednio na dziąsła;
• Zapach goździków pomaga również pobudzić kreatywność.

Zastosowania goździków:
• W gorących herbatach i napojach;
• Owoce, desery, ciasta, babeczki, ciasteczka;
• Marynaty, przetwory, sosy, curry, zupy, dania fasolowe, duszone mięso, szynka.

Kolendra:
• Właściwości antyoksydacyjne, antyzapalne, antybakteryjne i antygrzybiczne;
• Witamina A i C
• Pomaga regulować poziom cukru we krwi
• Wspomaga trawienie, zwiększa apetyt, łagodzi biegunkę, wzdęcia, hemoroidy;
• Łagodzi bóle stawów i bóle głowy, wspomaga sen.

Zastosowanie kolendry:
• Sałatki, salsa, chutney, pikle, dressingi;
• Chleb, bułeczki, ciasta, herbatniki, pierniki;
• Curry, frytki, gulasze, zupy, warzywa, takie jak szpinak, bulion;
• Używany w warzywnych hamburgerach, klopsikach, rybach, kurczaku, wieprzowinie, sosach, przetworach, oraz jako ozdoba.

Kmin rzymski:
• Brązowy kolor;
• Wysoka zawartość antyoksydantów, właściwością antybakteryjne;
• Bogaty w żelazo, witaminę C i A, mangan, wapń.
• Pomaga w usuwaniu toksyn z organizmu, wspomaga trawienie, łagodzi wzdęcia i hemoroidy;
• Wspomaga trawienie, stymuluje pęcherzyk żółciowy i trzustkę;
• Wspomaga wchłanianie składników odżywczych;
• Skuteczne w przypadku zaburzeń oddechowych, takich jak astma czy zapalenie oskrzeli;
• Pomaga zachować odpowiedni poziom cukru we krwi, pomaga osobom z podwyższonym poziomem cukru lub stwierdzoną cukrzycą.

Zastosowanie kminu:
• Można wykorzystać całe ziarna lub je zmielić, można je również podgrzać, aby wydobyć ich zapach;
• Curry, chili, zupy, sosy, gulasz, salsa, hummus, fasola, ryż, kuskus, soczewica, ryż;
• Dania warzywne, kuchnia indyjska czy meksykańska.

Kurkumina:
• Aktywny składnik w kurkumie – przyprawie o żółto-pomarańczowym kolorze;
• Właściwości antyoksydacyjne, silnie antyzapalne, antybakteryjne i antygrzybiczne;
• Łagodzi stany zapalne takie jak zapalenie stawów;
• Regularne spożywanie nawet niewielkich ilości kurkuminy może zapobiec lub spowolnić wystąpienie wielu chorób;
• Choroba Alzheimera – poprzez pomoc w zapobieganiu powstawania blaszek miażdżycowych prowadzących do demencji
• Redukuje wchłanianie cholesterolu, przyspiesza powrót do zdrowia po udarze;
• Skuteczne leczenie drażliwego zapalenia jelit, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, cukrzycy i alergii;
• Poprawia trawienie, łagodzi wzdęcia, wspomaga funkcjonowanie wątroby, obniża poziom homocysteiny i zapobiega chorobom serca;
• Może pomóc w łagodzeniu bólu, w tym bólów menstruacyjnych, zabija pasożyty i robaki;
• Połączenie z czarnym pieprzem zwiększa absorpcję kurkuminy.

Zastosowania kurkuminy:
• Dodaj go do potraw curry, marynaty, sosów, i sałatek;
• Używaj w zupach, gulaszach, potrawach pulsacyjnych;
• Używaj do potraw z jaj, takich jak omlet;
• Miksuj z miodem, aby złagodzić kaszel;
• Dodanie do mleka może pomóc w trawieniu białka;
• Przygotuj herbatę z ćwiartką łyżeczki kurkumy ugotowanej w szklance wody, a następnie odsącz, dodaj miód i cytrynę do smaku.

Koperek:
• Właściwości antyoksydacyjne, antyzapalne, antybakteryjne i antygrzybiczne;
• Witaminy C, A, kwas foliowy, witaminy z grupy B, wapń;
• Obniża cholesterol,
• Łagodzi problem trawienne, w tym związane z utrata apetytu, wzdęciami, pomaga w problemach z wątrobą, woreczkiem żółciowym, oraz przewodem moczowym;
• Wspomaga pracę wątroby, przynosi ulgoę w zaparciach i hemoroidach, poprawia nastrój.

Zastosowanie koperku:
• Dressingi, oleje, ocet;
• Gulasze, zupy, potrawy warzywne, marynaty, sałatki, danie z ogórków, twarożek, kozi ser;
• Omlet, łosoś, sałatka z ziemniaków.

Koper:
• Właściwości antyoksydacyjne, antyzapalne, antybakteryjne;
• Zawiera witaminy i minerały, w tym A i C, potas i wapń;
• Reguluje ciśnienie krwi, łagodzi objawy astmy, zapalenie oskrzeli, przekrwienie, kaszel;
• Łagodzi dolegliwości trawienne, w tym niestrawność, wzdęcia, ból, zaparcia, infekcje pęcherza moczowego, a także pieczenie oczu, nieświeży oddech, stres, lęk, podrażnienia skóry;
• Podaje się młodym matkom aby zwiększyć podaż mleka.

Zastosowanie kopru:
• Sałatki, dodatek do serów, chleba czy ciastek;
• Zupy, curry, potrawki, gulasze, kuskus, soczewica, fasola, danie z bulgur, marynaty, sosy do makaronu,
• Dania rybne i mięsne.

Nasiona kozieradki:
• Uznawane za roślinę strączkową – unikać w okresie ciąży;
• Właściwości antyoksydacyjne, silnie antyzapalne, antybakteryjne i antygrzybiczne;
• Bogate w witaminy i minerały, w tym A, C, B6, B3, żelazo, wapń, czy cynk;
• Bogate źródło rozpuszczalnego włókna, łagodzi wzdęcia, biegunki, wrzody żołądka, wspomaga apetyt, łagodzi stany zapalne, ból gardła;
• Redukuje poziom cukru we krwi, wspomaga funkcjonowanie wątroby i nerek;
• Odradza się stosowanie kobietom w ciąży, ponieważ może wywołać skurcze macicy, niemniej jednak u matek karmiących może zwiększyć wydzielanie mleka, złagodzić bóle menstruacyjne i objawy menopauzy.

Zastosowania nasiona kozieradki:
• Herbaty, kawa, jogurt;
• Curry, ryż, warzywa, soczewica, mięso i owoce morza.

Czosnek:
• Przeciwutleniacz, działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwwirusowe i przeciwpasożytnicze;
• Siarka, selen, mangan, witamina B6, witamina C;
• Wspomaga układ sercowo-naczyniowy, krążenie, reguluje ciśnienie krwi, obniża poziom cholesterolu, zapobiega skrzepom krwi, chorobom serca, pomaga w leczeniu raka czy infekcji grzybiczych;
• Pomaga w chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak otępienie i choroba Alzheimera
• Łagodzi stany zapalne, reumatyzm, zwichnięcia, bóle mięśni;
• Pomocny w przeziębieniach, grypie, gorączce, bólach gardła, zapaleniu oskrzeli, skurczach, zaparciach, niestrawności, chorobach zakaźnych, skurczach menstruacyjnych, nudnościach i wymiotach;
• Pomaga kontrolować rozwój bakterii, wywoływane spożywaniem produktów zwierzęcych i przejadaniem się.

Zastosowanie czosnku:
• Oleje, dressingi, marynaty, sosy, chleb, pasztety;
• Gulasze, zupy, ryż, makaron, ziemniaki, warzywa, drób, mięso i owoce morza.

Imbir:
• Przeciwutleniacz, działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwwirusowe i przeciwpasożytnicze;
• Bogaty w witaminy i minerały, w tym witaminy C, B6, B3, potas, fosfor, magnez;
• Pomaga w problemach trawiennych, takich jak niestrawność, nudności, wymioty, choroba lokomocyjna, poranne mdłości, biegunka, wzdęcia, zespół jelita drażliwego;
• Posiada właściwości przeciwzapalne, łagodzi bóle stawów i mięśni, zapalenie stawów, reguluje poziom cukru we krwi, obniża poziom cholesterolu, zapobiega skrzepom krwi, chorobom serca, poprawia funkcje mózgu, może pomóc w zapobieganiu nowotworom;
• Łagodzi zakażenia grzybicze, bóle menstruacyjne, ból innego pochodzenia.

Zastosowanie imbiru:
• Herbata, napoje, świeże soki, dressing, desery;
• Zupy, sosy, marynaty, dania smażone, gulasze, sushi, ryba, warzywa, owoce morza i dania mięsne.

Majeranek:
• Przeciwutleniacz, działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, przeciwwirusowe i przeciwpasożytnicze;
• Witaminy A, C, K i B, minerały i mikroelementy, takie jak wapń, żelazo, potas czy magnez;
• Dobrze wpływa na serce, poprawia nastrój, zmniejsza stres i niepokój, dobrze wpływa na jakość;
• Wspomaga trawienie, w tym łagodzi wzdęcia, skurcze żołądka, biegunkę.

Zastosowanie majeranku:
• Herbatki, zupy, marynaty, dressing, sałatki, sosy, gulasze, warzywa i potrawy mięsne.

Ziarna gorczycy (mogą być białe, żółte, brązowe lub czarne):
• Właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne, antygrzybiczne;
• Bogate w witaminy B, A, C, i E, oraz minerały takie jak wapń, mangan, żelazo czy kwasy Omega 3;
• Łagodzi reumatoidalne zapalenie stawów, bóle mięśni, kaszel, objawy przeziębienia, czy podrażnienia skóry.

Zastosowanie ziaren gorczycy:
• Dressingi, chutney, pikle, sosy;
• Curry, soczewica, fasola, warzywa, mięso oraz owoce morza.

Gałka muszkatołowa:
• Właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne, antygrzybiczne i antydepresyjne;
• Witaminy B, C, A, wysoka zawartość manganu;
• pozytywnie wpływa na zdrowie skóry, funkcje poznawcze, trawienie, infekcje nerek, pomaga w detoksykacji, łagodzi ból, rozgrzewa;
• Należy stosować ostrożnie w czasie ciąży.

Zastosowanie gałki muszkatołowej:
• Herbata, kawa, gorąca czekolada i inne napoje;
• Gotowane owoce, sałatki owocowe, naleśniki, desery, mufinki, budynie, owsianka czy komosa ryżowa;
• Warzywa, quiche, jajecznica, tosty.

Mak:
• Nie należy podawać dzieciom;
• Właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne;
• Dobre źródło witamin z grupy B i E, oraz minerałów i mikroelementów;
• Wspomaga trawienie, źródła błonnika, obniża cholesterol, łagodzi stany zapalne, wzdęcia, biegunkę, ból zęba, skurcze żołądka;
• Łagodzi stany napięcia nerwowego, korzystnie wpływa na sen, łagodzi ból zęba i ucha.

Zastosowanie maku:
• Sałatki, makarony, sosy, potrawy duszone, warzywa, ryż, curry, owoce morza;
• Chleb, bagietki, ciastka, mufinki.

Mięta:
• Właściwości antyoksydacyjne, antybakteryjne i przeciwzapalne;
• Witaminy i minerały, w tym witamina A, C, żelazo, mangan;
• Zapobiega wzdęciom, pomaga w niestrawności, zawrotach głowy, łagodzi kaszel, katar, migreny, łagodzi brzydki zapach ciała, brzydki oddech, łupież;
• Pomaga przy astmie i problemach z oddychaniem, zapaleniach oskrzeli, objawach grypy, chorobie morskiej, bólu mięśni czy utracie wagi.

Zastosowanie mięty:
• Herbatki, różne napoje;
• Desery, sałatki owocowe, lody;
• Warzywa, groszek, marchewki, ziemniaki, ryby, zupy, sosy.

Cebula:
• Właściwości antyoksydacyjne, antyzapalne, antybakteryjne, antygrzybiczne, antywirusowe, antyhistaminowe, oraz antydepresyjne;
• Witaminy i minerały, w tym witamina C, B6, żelazo, potas, mangan, siarka;
• Obniża ciśnienie krwi i cholesterol, łagodzi katar, ułatwia trawienie, łagodzi objawy grypy żołądkowej, leczy proste przeziębienie, zapalenie oskrzeli, herbatka z cebuli działa jak środek uspokajający.

Zastosowanie cebuli:
• Sałatki, dressingi, chutney, nadzienia, pizza, makarony, zupy, gulasze, warzywa, soczewica, fasola, mięso i owoce morza.

Oregano:
• Bardzo silny antyoksydant, również działanie antybakteryjne, antygrzybiczne, antywirusowe i antyzapalne;
• Zakażenia wirusowe i bakteryjne, pasożyty, nawracające infekcje bakteryjne;
• Ulga w alergiach, bólach, odtruwa organizm, pomaga w przeziębieniach, bólu mięśni, zębów, głowy, ucha, wzdęciach, miesiączkach, odstrasza owady.

Zastosowania oregano:
• Sałatki, dressingi, olejki, ozdabianie potraw, pesto, sosy;
• Mięso, potrawy z pomidorów, owoce morza, fasola, burgery, pizza, chleb.

Pietruszka:
• Antyoksydant, właściwości przeciwzapalne;
• Witaminy C, K, A oraz E, kwas foliowy, żelazo;
• Pomaga w oczyszczaniu organizmu, obniża poziom cukru, stymuluje trawienie, łagodzi wzdęcia, brzydki oddech, mdłości, wspomaga zdrowie kości, funkcje mózgu, jest dobra na anemię, wzrok czy porost włosów.

Zastosowania pietruszki:
• We wszystkich pikantnych daniach na bazie wołowiny, kurczaka, owoców morza, ziemniaków, warzyw, sosów;
• Zupy, gulasze, sałatki, garnirunek.

Rozmaryn:
• Bogaty w antyoksydanty, które chronią przed uszkodzeniem komórek, działają antyzapalnie, antybakteryjnie, antygrzybicznie i antyseptycznie;
• Poprawia funkcjonowanie mózgu, zwiększa koncentrację, usprawnia pamięć i łagodzi depresję,
• wspomaga system odpornościowy, zwalcza infekcje, poprawia krążenie, stymuluje trawienie oraz uważa się, że pomaga w walce z rakiem;
• Skuteczny w przypadku problemóow z oddychaniem, takich jak astma, czy choroby dróg oddechowych;
• Wspomaga trawienie poprzez stymulację pęcherzyka żółciowego, który uwalnia żółć;
• Może pomóc w ochronie przed szkodliwymi substancjami rakotwórczymi, przez co chroni przed rakiem.

Zastosowanie rozmarynu:
• Należy go drobno posiekać i wykorzystywać z umiarem;
• Zupy, gulasze, potrawy z mięsa, szczególnie wołowina, kurczak, fasolka;
• Chleb, z masłem, makaron lub pieczone ziemniaki, pizza, sałatka owocowa czy marynata.

Szałwia:
• Antyoksydant, właściwości antybakteryjne, antygrzybiczne, antyzapalne;
• Problemy z trawieniem, zapalenie żołądka, biegunka, wzdęcia, zgaga, wrzody, kaszel, chrypka,
obrzęk, łagodzi objawy menopauzy, choroby Alzheimera;
• Wspomaga pamięć, obniża cholesterol i cukier we krwi.

Zastosowanie szałwii:
• Używaj całych łodyg gotując zupy, po ugotowaniu usuwaj. Krój liście w cienkie paski;
• Farsz, zupy, gulasze, sałatki, farsz, sosy, wieprzowina, drób, ryby, potrawy z fasoli, makaron.

Tymianek:
• Zasuszony, jest silnym antyoksydantem, ma właściwości antybakteryjne i przeciwzapalne;
• Astma, zapalenie oskrzeli, ból gardła, ból zęba, ucisk w klatce piersiowej, zapalenie krtani;
• Częsty składnik płynów do płukania jamy ustnej, oraz kropli na kaszel, które leczą zapalenie i infekcje;
• Zapalenie żołądka, niestrawność i kolka;
• Poprawia pamięć, koi nerwy, łagodzi depresję i bezsenność.

Zastosowanie tymianku:
• Sosy, zupy, chowdery, przetwory, gulasze, fasola, soczewica, potrawy z jaj, dania warzywne, pieczone ziemniaki, owoce morza, wieprzowina, jagnięcina, kaczka czy gęś.

Pitchford, P., Healing with wholefoods, Third edition, 2002

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4227268/table/ijms-15-19183-t001/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17569205
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4227268/table/ijms-15-19183-t001/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4227268/

USDA, Agricultural Research Service National Nutrient Database for Standard Reference Legacy Release https://ndb.nal.usda.gov/ndb/